تحلیل معنایی نقوش حیوانی به کار رفته در کتاب آرایی کتاب های مقدس؛ مطالعه موردی: انجیل آمیدای موزه هنر والترز

«انجیل آمیدا» یکی از نمونه های بارز کتاب آرایی انجیل مقدس ارمنیان است که تزیینات آن از تنوع و کیفیت تصویری و معنایی قابل توجهی برخوردار است. این پژوهش می کوشد تا به بررسی نقوش تزیینی حیوانی و تحلیل معنایی آن ها در انجیل آمیدای موزه هنر والترز بپردازد. توجه ویژه به کتاب آرایی و مفاهیم نهفته در بطن گونه های تزیینی حیوانی و تصاویر آن در قالب کتاب مقدس انجیل آمیدا متعلق به قرن هفدهم میلادی نقطه تمرکز این مقاله است.

روش/رویکرد پژوهش: 

این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده است و داده های آن به شیوه کتابخانه ای و از اسناد و مدارک موجود در آرشیو کتابخانه ها و موزه ها گردآوری گردید.

حیوانات به کار رفته در نقوش در چهار گروه پرندگان، چهارپایان و پستانداران، خزندگان و آبزیان و موجودات ترکیبی قرار می گیرند. هر یک از نقوش به کار رفته در انجیل آمیدا، به عنوان یک نماد مسیحی، به یک مفهوم یا عنصر پیشین اشاره دارند. پرندگان اکثرا نمادی از مفاهیم آسمانی و واسطه بین دنیای مادی و معنوی هستند.چهارپایان بیشتر و خزندگان و آبزیان به میزان کمتر، نمادهایی از قدیسیان، اشخاص و خصایل انسانی و دنیوی به شمار می روند و در بعضی موارد به داستان ها و اتفاقاتی که در انجیل برای انسان ها رخ داده نیز اشاره می کنند. به نظر می رسد تصویر حیوانات ترکیبی بیشتر متاثر از آموزه های اسطوره ای و بدون پیش زمینه مذهبی بوده است. در زمینه تکنیک، انجیل آمیدا ترکیبی از هر دو شیوه مصورسازی کتب خطی ارمنی، یعنی مکاتب واسپوراکان و کیلیکیه بوده که هر دو به موازات یکدیگر راه پیموده ، تاثیر گرفته و در جاهایی به هم پیوسته اند. در دین مسیحیت تصاویر و نقوش به سان الفبایی تصویری برای پیروان این دین هستند تا تمامی طبقات جامعه در صورت نداشتن سواد نیز بتوانند از طریق تصویر به خوانش کتاب مقدس بپردازند. هنرمندان مسیحی تمام هنر خود را برای شرح داستان ها و آیین های زندگی مسیح به کار برده و برای نشان دادن معنویت این داستان ها، با فاصله گرفتن از ناتورالیسم یونانی و رومی به ترسیم، طراحی و رنگ آمیزی بدون سایه پردازی و حجم پردازی پیکره های انسانی، حیوانی، گیاهی و دیگر عناصر تزیینی پرداخته اند تا هرچیزی را که به این جهان مادی و خاکی اشاره دارد انکار کرده و از این طریق بتوانند جهان معنوی و برتر از عالم ماده را نشان دهند.