تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم Ditylenchus dipsaci

مقدمه :

نماتد ساقه و پیاز Ditylenchus dipsaci یک عامل بیماری زای مهم و خسارت زا در تعدادی از گیاهان زراعی و زینتی از جمله یونجه است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد بود تا روشی زیستی برای مدیریت آن یافت شود.  

تاثیر ساپونین های خام و خالص شش اکوتیپ یونجه بر تفریخ تخم این نماتد  آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور اکوتیپ های یونجه (شش اکوتیپ) و ساپونینهای (خام و خالص آنها) در شرایط آزمایشگاهی بررسی گردید.

تجزیه واریانس داه ها نشان داد که اثرمتقابل بین دو فاکتور اکوتیپ و ساپونین از نظر آماری معنی دار است. با غلظتهای 50 و 90 میکرولیتر ساپونین خام اکوتیپ های مختلف، به ترتیب 30 تا 42 درصد و 33 تا 59 درصد تخم های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ های نیشابوری بیش ترین و پلی کراس شیراز و کریساری کم ترین تعداد تفریخ تخم را موجب شدند. غلظتهای 10 و 50 میکرولیتر ساپونین خالص به ترتیب بین 56 تا 69 درصد و 61 تا 79 درصد مجموع تخم های نماتد تفریخ نشدند. اکوتیپ های محلی میاندوآب و نیشابوری بیشترین و پلی کراس شیراز کم ترین تعداد تفریخ تخم را داشتند.

ساپونینهای خالص اکوتیپهای یونجه نسبت به ساپونینهای خام تاثیر بیشتری برمیزان تفریخ تخم نماتد دارند. ساپونینهای اکوتیپ پلی کراس شیراز یونجه تاثیر بهتری نسبت به سایر اکوتیپها دارد.