نقش خانه در گسترش روابط اجتماعی اسلامی در الگوهای معاصر معماری براساس سه گانه سوره مبارکه نور

خانه و خانواده از همدیگر تاثیر می پذیرند؛ به بیانی دیگر امر بین دو راه دایر است؛ اول، مفروض گرفتن خانه و تاثیرپذیرفتن خانواده از آن؛ دوم، تعریف خانواده مطلوب و طراحی خانه مبتنی بر آن. نظر به خاستگاه غربی الگوهای رایج مسکن در ایران و تعارض آن با شکل خانواده مطلوب اسلامی، ورود به راه دوم ضروری می نماید. در این نوشتار، نخست رویکردهای غربی معماری معاصر که بر خانواده تاثیرگذارند، در دو سر طیف فردگرا و جمع گرا ترسیم می شود و سپس ویژگی های نگاه اسلامی در میان این طیف تعیین می گردد. به این منظور، با مراجعه به سوره مبارکه «نور» و بررسی آیات مربوط به خانواده، مبتنی بر روش تحقیق موضوعی در قران کریم، مدلی جهت تحلیل و تبیین روابط مطلوب در مسکن معرفی می شود؛ بر این اساس رابطه افراد خانواده با یکدیگر و با دیگران در سه نوع تبیین می شود: 1. بهره مندی 2. با هم بودن 3. رابطه مستقیم. نقل های مربوط به مسکن در منابع اسلامی در ادامه این سه گانه ارایه می شود و مبتنی بر آن، حد مطلوب روابط در هر یک از سه نوع رابطه، ترسیم می گردد؛ بر اساس این سه گانه، الگوهای مطلوب مسکن مبتنی بر روابط اجتماعی اسلامی شناسایی می شود و امکان قیاس مسکن مطلوب اسلامی، با دیگر الگوهای مسکن فراهم می آید.