بررسی فرجام گرایی در شعر معاصر ایران (با تکیه بر سروده های احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد و سهراب سپهری)

ادبیات آپوکالیپسی، نوعی ادبیات مکاشفه محور است که بر پایه پیشگویی های آخرالزمانی شکل گرفته است. این نوع ادبی به بیان آنچه در فرجام جهان رخ خواهد داد، می پردازد و مسایلی مانند آخرالزمان، رستاخیز، پیشامد فاجعه، منجی و... را مورد مطالعه قرار می دهد. نمونه های مختلفی از این نوع ادبی را می توان در شعر گذشته و امروز فارسی مشاهده کرد. جستار حاضر به بررسی مضامین آپوکالیپسی در شعر معاصر ایران می پردازد. در این پژوهش، دوران آخرالزمان، ظهور منجی، مرگ، رستاخیز و ابدیت به عنوان مولفه های آپوکالیپسی مورد پژوهش قرار گرفته اند. با بررسی اشعار احمد شاملو، فروغ فرخزاد، مهدی اخوان ثالث و سهراب سپهری مشخص شد که در اکثر موارد، نگاه بدبینانه و سرشار از یاسی در بین این شاعران نسبت به فرجام جهان و آینده ی تاریخ وجود دارد. در شعر این شاعران از ابزار خواب، رویا و الهام شاعرانه برای مکاشفه استفاده شده است. در ضمن این مکاشفات، فضایی رمزآلود، ابهام آمیز و آمیخته به خیال دارند.