هدینگ فوتبال: مروری بر مستندات موجود در زمینه شیوع، مکانیسم ها و نشانگرهای بیوشیمیایی مرتبط با ‏آسیب سر

فوتبال خطر ذاتی آسیب های سر را به همراه دارد و در مهارت”هدینگ“بی نظیر است. هدینگ می تواند نشانگر های معرف آسیب های مغزی را فعال کند. مطالعه حاضر یک بررسی جامع از تحقیقات انجام شده در زمینه شیوع آسیب های سر و اثر پذیری نشانگر های بیوشیمیایی از مهارت هدینگ است.
جستجو برای کلید واژه های تحقیق در مقالات منتشر شده در پایگاه های علمی بین سال های 2000 تا 2021 انجام شد. کلید واژه های تحقیق شامل”آسیب سر“،”آسیب مغز“،”شیوع“و”فوتبال“بود. مقالات حاوی گزارشات درباره هدینگ، نشانگرهای زیستی بیانگر آسیب های مغزی، میزان بروز و مکانیسم های آسیب سر انتخاب و مطالعات غیرانگلیسی و غیرفارسی، مطالعات حاوی داده هایی درباره آسیب های غیرفوتبالی و یا خلاصه مقالات کنفرانس از مطالعه خارج شدند. 243 مقاله مرتبط با موضوع بررسی و از این بین 45 مقاله دارای معیارهای ورود به مطالعه حاضر بودند.
شیوع آسیب های سر در لیگ های حرفه ای متغیر است (دامنه تغییر 0/3% تا 16/8%، 0/12 تا 1 در هر 1000 ساعت) و در مقایسه با گزارشات لیگ های نیمه حرفه ای کمتر است (3/0 % در مقابل 22%). مکانیسم هدینگ جزو مکانیسم های شایع آسیب های سر در لیگ های برتر نیست. معمول ترین نشانگرهایی که جهت بررسی آسیب های مغز استفاده شده اند نشانگر پروتیین اتصال دهنده کلسیم (S100β) (8 مطالعه) و پروتیین زنجیره سبک رشته های عصبی (NF-L) (6 مطالعه) است. همچنین نشانگر های پروتیین تایو  (Tau) در ایزوفرم های فسفری و کل (3 مطالعه)، آنولاز خاص نورونی (NSE) (2 مطالعه)، آلبومین (1 مطالعه) و عوامل رشد مغزی (1 مطالعه) نیز با هدف بررسی تاثیرپذیری از اجرای مهارت هدینگ استفاده شده اند. در مجموع، 9 مطالعه تغییر در سطوح و 11 مطالعه عدم تغییر در سطوح نشانگر ها در پی اجرای هدینگ در سنین مختلف، هم در زنان هم مردان را گزارش داده اند.
قرار گرفتن در معرض ضربه های مکرر و در عین حال با سرعت زیاد در قالب مهارت هدینگ فوتبال ممکن است منجر به آسیب مغزی شود که می تواند با استفاده از روش های ارزیابی نشانگر های بیوشیمیایی تشخیص داده شود. نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان می دهد که نباید از هدینگ در فوتبال به عنوان مکانیسم بالقوه آسیب مغزی غافل شد. البته برای روشن شدن احتمال چنین رابطه ای، تحقیقات بیشتری لازم است.