شناسایی و اولویت بندی چالش های توسعه هوش مصنوعی در ایران مبتنی بر تحلیل مضمون و نگاشت ادراکی فازی

هوش مصنوعی یکی از فناوری های کلیدی است که به پردازش های صنعتی و حل مسایل مختلف جامعه کمک فراوانی کرده و مطمح نظر بسیاری از جوامع قرار گرفته است. با گذر زمان، بهره مندی و استفاده از فناوری های هوش مصنوعی در کارخانه ها، بهداشت، بانکداری و امنیت و نیز تجارت الکترونیک، رسانه های جمعی و پلتفرم های کاربردی موبایل توسعه چشمگیری پیدا کرده است. با وجود این پیشرفت ها، به موازات تحولات فناورانه و راهکارهایی که به واسطه هوش مصنوعی تولید شده، در خصوص نحوه انجام کارها و اینکه آیا منابع فعلی برای برآوردن نیازهای در حال تغییر مردم کافی است، متغیرهای بیشتری بروز می یابند. بنابراین، همراه با مسایل حل نشده، به‏نظر چالش‏ها پایان ناپذیرند و متخصصان در تکمیل سیستم های خود به اندازه کافی خبره نشده اند. از این رو، در این مقاله به چالش های مهم توسعه هوش مصنوعی در جمهوری اسلامی می پردازیم، پس از شناسایی چالش ها با روش تحلیل مضمون و با ابزار مصاحبه، به اولویت بندی این چالش ها و شدت ارتباط بین آنها به روش نگاشت شناخت فازی پرداخته ایم. جامعه آماری این پژوهش از کارشناسان و خبرگان حوزه ICT به ویژه متخصصان حوزه هوش مصنوعی انتخاب شدند. در این پژوهش ابتدا 36 چالش محوری توسعه هوش مصنوعی در کشور بر اساس اسناد راهبردی موجود و روش تحلیل مضمون شناسایی شده و سپس، بر اساس چهار ماتریس تاثیر اولیه، ماتریس تاثیر فازی، ماتریس قدرت تاثیر و ماتریس تاثیر نهایی و نرم افزار FCMapper و نرم افزار Pajek نگاشت شناختی فازی ترسیم شد. نتایج پژوهش نشان می دهد که پنج چالش مهم توسعه هوش مصنوعی در کشور شامل مواردی چون تمایل نداشتن به سرمایه گذاری اقتصادی در حوزه هوش مصنوعی، فقدان سازوکار لازم برای رشد و توسعه بازار هوش مصنوعی، کمبود قوانین و مقررات حقوقی لازم در حوزه هوش مصنوعی، کمبود متخصصان و خبرگان حوزه های مرتبط با هوش مصنوعی و نبود پلتفرم های به اشتراک گذاری داده است.