تحلیل گفتمان رمان «الجازیه و الدراویش» عبد الحمید بن هدوقه از منظر عنصر انسجامی تکرار (براساس نظریه ی هالیدی و حسن)

انسجام، پیوندی ارگانیک میان اجزای یک متن است که آن را به صورت یک گفتمان در می آورد. این نظریه را نخستین بار هالیدی و حسن در سال 1976م مطرح کردند. از دیدگاه این دو زبان شناس، ارجاع، حذف، جایگزینی، ادات پیوندی و انسجام واژگانی، عوامل ایجاد کننده انسجام هستند. انسجام واژگانی شامل دو گونه تکرار و هم آیی است. تکرار یک واژه به صورت های لفظی و معنایی علاوه بر ایجاد پیوستگی میان جمله های متن، سبب برجستگی آن واژه در متن می شود. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی کارکرد عامل انسجامی تکرار در ایجاد پیوند در متن رمان الجازیه و الدراویش و برجسته سازی موضوع آن، انجام شده و پس از تحلیل داده ها دریافته که نویسنده با کاربرد عنصر تکرار- 2.505 گره انسجامی- ضمن ایجاد پیوندی محکم میان الفاظ و معانی، ایدیولوژی مدنظرش را ابراز نموده است. بسامد بالای تکرار مستقیم واژگان محوری مجموعه رمان و هر قسمت از آن، موضوع اصلی الجزایر و اسلام و موضوع های فرعی نه به شرق و غرب و کناره گیری مهاجران بازگشته به وطن را برای رمان محوریت بخشیده و تکرار جزیی، ترادف و شبه ترادف در مرتبه بعدی علاوه بر ترسیم قدرت نویسنده در استفاده از واژگان متعدد، موضوعات جانبی ولی موثر در فهم گفتمان رمان را برجسته نموده است. واژگان شامل در بروز گفتمان رمان نقش زیادی ندارد.