ارزیابی اثر کاربرد سطوح مختلف کلرید پتاسیم بر برخی ویژگی های رویشی و غلظت پتاسیم در گیاه کینوا

سابقه و هدف :

پتاسیم یکی از عناصر پرمصرف ضروری برای رشد گیاهان است که نه تنها از نظر مقدار بلکه از لحاظ فیزیولوژیکی و زیست شیمیایی نیز از مهم ترین کاتیون ها در گیاهان محسوب می شود. بنابراین، اطلاع از حد بهینه این عنصر در خاک و پاسخ های گیاهی به کاربرد مقادیر مختلف آن می تواند کمک موثری در توصیه بهینه کودی این عنصر غذایی داشته باشد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر سطوح مختلف کلرید پتاسیم بر عملکرد و غلظت پتاسیم در گیاه کینوا (Chenopodium quinoa Willd) انجام شد.

خاک با کمبود پتاسیم قابل استفاده، از عمق 30-0 سانتی متری مزارع کشاورزی روستای تقرتپه در 20 کیلومتری شرقی شهرگرگان تهیه شد. برای دستیابی به اهداف این پژوهش، آزمایشی به صورت طرح کاملا تصادفی در سه تکرار و با 11 تیمار و در مجموع با 33 گلدان در گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منایع طبیعی گرگان به اجرا درآمد. تیمارهای کودی شامل 0، 20، 40، 60، 80، 100، 120، 140، 160، 180 و 200 میلی گرم پتاسیم بر کیلوگرم خاک و پتاسیم از منبع کلرید پتاسیم به خاک گلدان های پنج کیلویی اعمال و تعداد 6 عدد بذر کینوا (رقم تی تی کاکا) درعمق 2 سانتی متری کشت گردید. دو هفته پس از سبز شدن گیاهان تعداد بوته ها به دو عدد تقلیل یافت. گلدان های کشت شده به مدت 8 هفته در رطوبت حدود ظرفیت مزرعه به روش وزنی نگهداری شدند. سپس وزن تر و خشک اندام هوایی، شاخص کلروفیل برگ بالایی و پایینی، غلظت و جذب پتاسیم اندام هوایی و پتاسیم قابل استفاده گیاه به روش عصاره گیری با استات آمونیوم نرمال اندازگیری شد.

بر پایه نتایج به دست آمده، اثر سطوح مختلف پتاسیم بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. نتایج نشان داد که بیشترین غلظت و جذب پتاسیم اندام هوایی به ترتیب با میانگین 35/1 و 85/2 درصد مربوط به تیمار 60 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم مصرف کلرید پتاسیم و کمترین مقدار به ترتیب با میانگین 89/0 و 70/0 درصد مربوط به تیمار شاهد بود. همچنین بین پتاسیم عصاره گیری شده توسط استات آمونیوم نرمال و شاخص های گیاهی همبستگی ضعیف و غیرمعنی دار مشاهده گردید. از آنجایی که غالب خاک های استان گلستان دارای منشا لسی می باشند و در بیشتر خاک ها لسی کانی ایلیت غالب بوده و یا درصد زیادی از این خاک ها را شامل می شود، استفاده از استات آمونیوم نرمال برای عصاره گیری پتاسیم تبادلی، کارآیی بالایی در اندازه گیری مقدار واقعی پتاسیمی که به آسانی برای گیاه قابل دسترس باشد، نخواهد داشت.

نتایج این پژوهش نشان می دهد که تیمار 60 و 100 میلی گرم بر کیلوگرم کلراید پتاسیم به ترتیب باعث بدست آمدن بالاترین غلظت پتاسیم، جذب پتاسیم و شاخص کلروفیل برگ شد. در عین حال افزایش بیش از 100 میلی گرم بر کیلوگرم مصرف کلرید پتاسیم نتوانست تغییر معنی داری در صفات مورد بررسی از جمله غلظت پتاسیم ایجاد نماید.