تحلیل توزیع مکانی و زمانی رخدادهای طبیعی ایران از سال 1390 تا 1400 بر پایه گزارش های خبری

رخدادهای طبیعی اغلب با تاثیرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی همراه می شوند. هر چند سنجنده های مختلفی در امر پایش این رخدادها می توانند بکار گرفته شوند ولی تحلیل کارآمد این رخدادها نیازمند توسعه پایگاه داده هایی متشکل از رخدادها و اطلاعات مکانی، زمانی و توصیفی آن ها است. برای توسعه سیاهه رخدادها، می توان از رسانه های جمعی و اجتماعی به خاطر دربرگرفتن اطلاعات جزیی تر در مقایسه با گزارش های سالیانه، بهره برد. در این پژوهش، با کمک تکنیک های متن کاوی چارچوبی برای استخراج خودکار رخدادهای طبیعی از گزارش های خبری توسعه داده شده است. پس از وبکاوی اخبار و حذف موارد غیرمرتبط با رخدادهای طبیعی، استانداردسازی متن انجام می شود. در ادامه، با کمک مدل های مبتنی بر یادگیری ماشین نخست مشخص می شود که خبر درباره رخدادی جدید یا جاری است و دوم در قالب چه موضوعی به رخداد طبیعی پرداخته شده است (مقادیر 0/875 و 0/716 به ترتیب برای F-score مدل های طبقه بندی اول و دوم اخذ شده است). همچنین با بهره گیری از مدلی قاعده محور انواع رخدادهای مطرح شده شناسایی می شود. بعد از تشخیص جاینام های مدیریتی، به ازای هر «نوع رخداد-جاینام» اطلاعات زمانی و توصیفی از هر خبر استخراج می شود. در آخر، رخدادهای طبیعی به همراه گزارش های خبری مربوطه شناسایی گردآوری می شوند. نتایج پیاده سازی این چارچوب برای کشور ایران از آغاز 1390 تا پایان 1399 براساس اخبار خبرگزاری مهر در بخش های بررسی محتوای خبری مرتبط با رخدادهای طبیعی، تحلیل توزیع مکانی و زمانی رخدادها ارایه شده است. طبق نتایج تحقیق، از نظر زمانی تعداد کل رخدادها در ماه های آغازین و پایانی سال بیشتر است. از لحاظ مکانی، فارغ از حجم خسارات، استان های جنوبی بیشتر از استان های شمالی رخداد زمین لرزه گزارش می شود. در مقابل، تنوع رخدادهای هواشناسی در استان های شمالی بیشتر است. خروجی این تحقیق می تواند در افزایش کارآمدی مدیریت بحران مورد استفاده قرار گیرد.