بررسی انتقادی چالش معرفت شناختی داده تجربی از منظر معرفت‎شناسی اسلامی

داده تجربی در معرفت‎شناسی معاصر، به محتوای بی‎واسطه ادراک حسی اشاره دارد که توسط ضمیر اول شخص و در زمان حال از آن گزارشی داده می‎شود. مهم‎ترین مساله در رابطه با آن، بحث از توان توجیه‎گری این محتواست. توان توجیه‎گری داده‎ تجربی با قیاس ذو حدین، به چالش کشیده می شود که امر را دایرمدار مفهومی و یا غیر مفهومی بودن آن می‎کند. در این مقاله، نخست استدلال شده است که بخشی از این نزاع ناشی از ابهام در کاربرد اصطلاح مفهوم است که معنا و جایگاه هستی‎شناختی روشن و مورد اتفاقی ندارد. سپس با تکیه بر مبانی معرفتی مکتب فلسفی صدرایی، استدلال شده است که محتوای غیر مفهومی داده تجربی پیش شرط لازم برای تحقق و ایفای نقش معرفتی مفاهیم است. ازآنجاکه این محتوای غیر مفهومی، معرفتی حضوری است که غیر از معرفت مفهومی است دیدگاهی که به دست می آید، نمونه ای از نامفهوم گرایی خواهد بود. در این دیدگاه برای رها شدن از شک افراطی و دفاع ازعقلانیت دانش تجربی، به تعریفی درون گرایانه از توجیه تمسک شده است که در آن داده تجربی نقشی اساسی در حکایت گری از جهان خارج دارد. در انتها بیان می‎شود که چنین شناختی با اینکه مطلق و کامل نیست، اما با جهل مطلق نسبت به جهان خارج نیز فاصله دارد و گرفتار خودتنهاانگاری نیست.