بررسی تحلیلی نحوه تعیین خسارت در موارد قصور جراحان عمومی بر اساس مبانی فقه و قانون اسلامی

بررسی علل شکایت از کادر درمانی و تلاش در جهت کاهش آن گامی جهت رضایت هر چه بیش تر بیماران و کارکنان پزشکی می باشد. هدف از این مطالعه تعیین علت و انگیزه‏های شکایت، میزان و نوع قصور انجام شده در رشته جراحی و در آخر ارایه راه حل برای کاهش قصور پزشکان می‏باشد.

این مطالعه یک مطالعه توصیفی تحلیلی مقطعی (Cross-sectional) بود که به بررسی پرونده‏های شکایت از گروه جراحی ارجاعی به اداره کمیسیون‏های سازمان پزشکی قانونی کشور در طی یک دوره 5 ساله از ابتدای سال 1396 تا پایان سال 1401 پرداخت. نمونه گیری به صورت سرشماری انجام شد. با مراجعه به بایگانی اداره کمیسیون‎‏های سازمان پزشکی قانونی تهران، پرونده‏های مربوط به شکایت از گروه جراحی مشخص و اطلاعات لازم بر حسب جدول متغیرها، در پرسشنامه‏ای که طراحی شده بود، استخراج شد. اطلاعات جمع ‏آوری شده وارد نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 شد و با استفاده از آزمون‏های آماری توصیفی و تحلیلی در سطح معنی‏داری 05/0P< تجزیه و تحلیل شد.

در کل در طی دوره انجام مطالعه 406 پرونده مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 215 مورد مرد (0/53٪) بودند. میانگین سنی بیماران 08/17±5/43 سال بود. میانگین سنی پزشکان مشتکی عنه 17/10±73/52 سال بود. 369 مورد (9/90٪) از پزشکان مرد و اکثر آنها غیر هیات علمی بودند (0/64٪).  در 365 پرونده (9/89٪) اقدام مورد شکایت، اقدام جراحی بود. در 284 مورد (70٪) پرونده ها شکایت مطرح شده در مورد یک اقدام غیر اورژانسی انجام شده بر روی بیمار بوده است. بیشترین عارضه ایجاد شده مورد شکایت با 115 مورد (3/28٪) مربوط به فوت بیمار بود.در کل در 164 پرونده (4/40٪) قصور وجود داشت. بیشترین نوع قصور تعیین شده، بی مبالاتی با 80 مورد (7/19٪ کل پرونده ها و 8/48٪ موارد قصور) بود. میانگین درصد قصور تعیین شده برای پزشکان 73/20±34/20 درصد با میانه 10 درصد بود. ارتباط معنی داری بین نوع قصور و درصد قصور با سن، جنس، اقدام انجام شده، سابقه فعالیت و تخصص پزشک دیده نشد (p>0.05). میزان قصور در موارد غیر اورژانس به طور معنی داری بیشتر از موارد اورژانسی بود (3/43٪ در مقابل 6/33٪) (p=0.04). اما ارتباط معنی داری بین نوع قصور و درصد قصور با فوریت اقدام و محل خدمت پزشک وجود نداشت (p>0.05) میزان توافق نتیجه کمیسیون اول و قصور پزشک 84/0 بود.  تحصیلات، شغل و سن بیمار تاثیری در شکایت مجدد وی نداشت. اما جنس ارتباط معنی داری با اعتراض به رای اولیه داشت (8/51٪ در زنان در مقابل 3/42٪ در مردان (p=0.04)).

بر اساس نتایج این مطالعه میزان تعیین قصور در رشته جراحی قابل توجه است و بیشترین نوع قصور در این گروه بی مبالاتی می باشد. نتایج مطالعه میزان توافق قابل قبولی در رای کمیسیون اول و قصور پزشک را نشان داد. در کل انجام آموزش های مناسب به جراحان چه در زمینه انتخاب بیمار و همچنین ارتباط و تعامل مناسب با بیماران می تواند نقش موثری در کاهش هرچه بیشتر بار شکایات مطرح شده بر علیه این گروه و صدور آرای قصور بر علیه آنان ایفا نماید.