ژئوشیمی اورانیم و عناصر نادر خاکی در کانسار فسفات دلیر، زون البرز مرکزی

کانسار فسفات دلیر در 57 کلیومتری جنوب غربی شهر چالوس در استان مازندران و زون البرز مرکزی دارد. میزبان این ذخیره سازند سلطانیه است که یکی از مهم ترین سازندهای میزبان فسفات رسوبی در ایران است. نتایج آنالیز پراش اشعه ایکس (XRD) و مطالعات میکروسکوپ نوری و الکترونی بر روی نمونه های فسفات کانسار دلیر نشان داد که آپاتیت، کلسیت، کوارتز و دولومیت کانی های اصلی و کانی های فرعی شامل مونتموریلونیت، پیریت و باریت در مقادیر فرعی به همراه مقادیر جزیی سیدریت، روتیل، ایلیت و گوتیت هستند. میزان 5O2P، U و REE در نمونه های موردمطالعه به ترتیب در محدوده 5 تا 1/16 درصد، 9/1 تا 5/5 و 9/45 تا 9/136 پی پی ام متغیر است. نمونه های موردمطالعه دارای بی هنجاری منفی Ce است که نشان دهنده وجود یک محیط فاقد اکسیژن در زمان نهشت فسفات دلیر می باشد. براساس فاکتورهای کنترل کننده تمرکز اورانیم در فسفریت ها، افق فسفاته سازند سلطانیه به دلیل شرایط آب و هوای گرم تا نیمه گرم مرطوب و pH خنثی تا اسیدی آب دریا در زمان تشکیل فسفات، پتانسیل غنی شدگی اورانیم را ندارد. در نهایت، با توجه به این که نتایج آنالیز شیمیایی نمونه های فسفات کانسار دلیر غنی شدگی اورانیم نشان نمی دهد و هم چنین با در نظر گرفتن فاکتورهای کنترل کننده تمرکز اورانیم در فسفریت ها می توان پیش بینی کرد احتمالا سایر ذخایر فسفات سازند سلطانیه فاقد غنی شدگی اورانیم هستند.