توزیع ازون وردسپهری در منطقه جنوب غرب آسیا و عوامل موثر بر آن

در این پژوهش توزیع ازون وردسپهری، که گازی آلاینده و گلخانه ای در جو است، در لایه های مختلف وردسپهر روی منطقه جنوب غرب آسیا بررسی شده است. این مطالعه برای دوره پنج ساله 2012 تا 2016 با استفاده از داده های CAMSRA حاصل سومین پروژه ECMWF در حوزه شیمی جو انجام شده است. نتایج میانگین ماهانه غلظت ازون وردسپهری در منطقه و سری زمانی آن در سه ناحیه روی ایران (شمال غرب ایران، تهران و جنوب شرق ایران) نشان دادند بیشینه ازون در لایه های مختلف وردسپهر با چشمه های متفاوت، در فصل تابستان رخ می دهد. این بیشینه در لایه های زیرین (سطح زمین تا 700 هکتوپاسکال) بیشتر منشا انسان زاد دارد و در لایه های میانی و زبرین، حاصل نفوذ هوای پوشن سپهری به وردسپهر است.    فرونشست هوا در دو منطقه شرق مدیترانه و شرق خزر و افغانستان و همچنین وقوع پدیده های تاشدگی وردایست یا انتقال هوای پوشن سپهر به وردسپهر در دو منطقه مذکور که ریشه در مونسون هند در طول تابستان دارد، علت اصلی غلظت زیاد ازون در لایه های میانی جو منطقه است. همچنین مطالعات آماری رخداد بی هنجاری ازون نشان داد دوره های افزایش غلظت ازون در منطقه جنوب شرق ایران به کرات رخ می دهد. این موضوع می تواند ناشی از تغییر در عوامل انتقال ازون پوشن سپهری در منطقه باشد؛ مانند تغییر در گردش مونسون هند و واچرخند تبت.