تاثیر خطای مدل رقومی ارتفاعی بر اثر مستقیم و غیرمستقیم توپوگرافی

هنگام تعیین زمین وار (ژیویید) سانتیمتری در مناطق کوهستانی، توپوگرافی (اجرام بالای زمین وار) مولفه ای شایان توجه است؛ ازاین رو بخشی از خطای تعیین زمین وار متاثر از خطای اثر توپوگرافی است. داده اصلی در محاسبه اثر توپوگرافی، مدل های ارتفاعی رقومی (DEM) است؛ بنابراین دقت اثر توپوگرافی، صرف نظر از نحوه مدل سازی عددی آن، به خطایDEM  وابسته است. این مطالعه به بررسی تاثیر خطای  DEM بر اثر مستقیم و غیرمستقیم توپوگرافی در تعیین زمین وار می پردازد. در این پژوهش اثر مستقیم و غیرمستقیم توپوگرافی با مدل دوم هلمرت و به روش موریتز- پلینن محاسبه می شود. خطای اثر توپوگرافی با اعمال قانون انتشار خطا بر روابط انتگرالی محاسبه آن به دست می آید. برای سرعت بخشیدن به محاسبات عددی، از تبدیل فوریه سریع استفاده می شود. محاسبات عددی این مطالعه برای منطقه کوهستانی البرز مرکزی و با استفاده از دو مدل رقومی ارتفاعی جهانی SRTM و AW3D30 با قدرت تفکیک مکانی یک ثانیه کمانی (حدود 30 متر) انجام شد. نتایج عددی نشان می دهد اختلاف مقادیر متوسط اثر مستقیم و غیرمستقیم توپوگرافی به دست آمده از این دو مدل به ترتیب 1/0 میلی گال و 1 میلیمتر است؛ بنابراین اختلاف معنی داری در دو مدل رقومی برای محاسبه اثر توپوگرافی وجود ندارد. همچنین اثر خطای مدل رقومی SRTM بر اثر مستقیم و غیرمستقیم توپوگرافی در بازه 0 تا 6/0 میلی گال و خطای اثر مستقیم توپوگرافی در بازه 0 تا 7/1 سانتیمتر متغیر است. در نهایت، خطای مدل رقومی SRTM در تعیین زمین وار در منطقه آزمون به 8/1 سانتیمتر می رسد. نتایج عددی حاکیست خطاهای برآورد شده برای اثر توپوگرافی در تعیین دقت زمین وار جاذبی در مناطق کوهستانی شایان توجه هستند.