ارزیابی دیدگاه های سید احمد خان هندی در تمایز دین از دنیا

تبیین رابطه میان دین و دنیا، از مباحث چالش برانگیز جهان معاصر است که متفکران مسلمان را در دو سوی نفی و اثبات در برابر هم قرار داده است. ازاین رو، امروزه توجه به دیدگاه های نواندیشان مسلمانی که به تمایز دین از دنیا (سکولاریسم) و نفی احکام اجتماعی اسلام می پردازند و نقد آن ها اهمیت شایانی دارد. سید احمدخان هندی یکی از کسانی است که با پیشگامی نسبت به دیگر نواندیشان مسلمان، تمایز دین از دنیا را پذیرفته است. وی در این زمینه، دیدگاه هایی دارد که تحت عناوینی همچون محدودیت دین به امور عبادی و روحانی، تعلیم و تربیت سکولار به جای دینی، تغییرپذیری احکام و قوانین اجتماعی، جدایی دین از سیاست و حکومت و عدم دخالت دین در اقتصاد و معیشت قابل طرح است. دیدگاه های سید احمدخان، از جهات وابستگی به روش عقل گرایی افراطی، نادیده انگاشتن اصول و شاخصه های فرهنگی و تربیتی اسلام، فرازمانی بودن و تغییرناپذیری چارچوب های کلی احکام اجتماعی-سیاسی اسلام، اختصاص حاکمیت مطلق به خدا و دخالت دادن وحی در اعمال این حاکمیت، توجه به آیات و روایات فراوانی که به اقتصاد و معیشت دعوت کرده و قواعد آن را بیان می کنند، مخدوش است.