مدیریت تعارض از منظر نهج البلاغه

تعارض، جزء طبیعی و امری اجتناب ناپذیر در زندگی روزمره انسانهاست و هر انسانی از مواجهه با آن ناگزیر است. پدیده ای که دارای دو بعد مثبت و منفی است و به واسطه گستره کمی، کیفی و زمانی اش همواره مورد توجه بوده و دیدگاه های مختلفی نسبت به این مساله و راهبردهای مدیریتی آن شکل گرفته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی - تحلیلی و با  استفاده از منابع کتابخان ه ای با کلید واژه های معادل تعارض در نهج البلاغه شامل: اختلاف، نزاع، شقاق، تشتت، بغض و تعارض تدوین، و بر اساس ارتباط موضوعی و محتوایی در دو محور منابع تعارض و شیوه های مدیریتی، طبقه بندی شده است. یافته ها نشان داد تعارض کارکردی و غیر کارکردی با دو وجهه مثبت و منفی راهبردهای مدیریتی متفاوتی چون ایجاب، اجتناب و حل را اقتضا می کند. هریک از روش های مدیریتی تعارض با انگیزه الهی، رعایت اصول اخلاقی و حقوقی و در راستای قوام اصول حاکم بر ارتباطات پیشنهاد شده است. این راهبردها با لحاظ چهار محور و بافت، گروه متعارض، موضوع، منبع، سطح تعارض و رعایت سلسله مراتب در آن، قابلیت عملیاتی شدن می یابد. البته میزان تاثیر بافت ها در تمام راهبردها  یکسان نیست؛ در برخی راهبردها اساسا نوع گروه متعارض تاثیرگذار است، در حالی که در برخی دیگر، بافت های موقعیتی یا نوع موضوع، تعیین کننده هستند. با توجه به گستره بحث مدیریت تعارض در نهج البلاغه و طراحی آن بر مبنای رعایت اصول اخلاقی و حقوقی، این موضوع می تواند پشتوانه و مبنایی مستدل برای ارایه نظریه های انسانی و کاربردی شدن آن ها واقع شود.