تدوین استراتژی های طراحی اقلیمی برای ساختمان های آموزشی در شرایط اقلیمی شهر دزفول

طراحی اقلیمی ساختمان روشی است که به کاهش تقاضای انرژی ساختمان برای گرمایش و سرمایش کمک می‌کند و همچنین هدف آن استفاده از منابع انرژی طبیعی به‌منظور ایجاد آسایش بیشتر و کاهش استفاده از سوخت های فسیلی در ساختمان‌ها است. اهداف این استراتژی  شامل کاهش اتلاف انرژی حرارتی ساختمان‌ها، کاهش اثرات باد بر اتلاف انرژی حرارتی ساختمان، تامین تهویه فضاهای داخلی، بهره‌مندی از شرایط اقلیمی مناسب بیرون، بهره‌مندی از انرژی خورشیدی برای تقاضای گرمایش ساختمان و حفاظت ساختمان در برابر نور خورشید می باشد.  

مواد و روش‌ها:

در این تحقیق به تدوین استراتژی‌ طراحی  ساختمان‌های آموزشی در شرایط اقلیمی شهر دزفول پرداخته شده است. برای این کاراز داده‌های ساعتی ایستگاه سینوپتیک دزفول در بازه زمانی (2019-1986) در محیط نرم افزار مشاور اقلیم به روش استاندارد(اشری 55) استفاده شده است. پس از دریافت و استاندارسازی داده‌های ساعتی عناصر مختلف جوی، و بارگذاری این داده ها در نرم افزار مشاور اقلیم نتایج تجزیه‌وتحلیل شده و مناسب ترین الگوی معماری برای مراکز آموزشی شهر دزفول ارایه شده است.

یافته‌ها و بحث: 

بر اساس استراتژی های خروجی از نرم افزار مشاور اقلیم و بازدیدهای میدانی از مدارس شهر دزفول هم در معماری مدارس قدیم و مدارس جدید التاسیس ،  9 استراتژی برای طراحی پایدار مدارس در این شهر تدوین و ارایه شد.بر پایه اصول و عوامل اصلی موثر بر آسایش و رعایت اصولی همچون : سایه‌اندازی پنجره‌ها، جرم حرارتی بالا، سرمایش تبخیری، تهویه اجباری فن و گرمایش به اضافه رطوبت ، ارایه می شود.برای استفاده حداکثر از توانمندی‌های اقلیمی شهر دزفول در دوره فعالیت مدارس و پرهیز از شرایط نامطلوب اقلیمی مناسب‌ترین جهت‌گیری برای ساز‌های نورگیر و بازشو‌ها جهت جنوب مناسب ترین جهت گیری و جهت‌های نزدیک به آن در رتبه دوم برای مدارس شهر دزفول توصیه می‌گردد. برای مدارسی که قبلا احداث شده و چاره‌ای بجز استفاده از این مدارس وجود ندارد.  با کاشت درخت در امتداد دیوار‌ها و باز شو‌های نامطلوب ، اثرات نامطلوب حاصل از تابش خورشید را به حداقل رساند. نتایج حاصل از بازدید میدانی از مدارس شهر نشان می دهد که در طراحی و ساخت مدارس تازه تاسیس، جهت‌گیری جنوب بیشتر از مدارس قدیم رعایت شده است.

نتیجه‌گیری:

 تضاد بین معماری و اقلیم منجر به افزایش مصرف انرژی برای سرمایش و گرمایش ساختمان می‌شود؛ و این موضوع علاوه بر آسیب های سلامتی روحی و روانی برای ساکنین، پیامد‌های منفی اقتصادی و زیست‌محیطی دارد؛ بنابراین شناخت شرایط اقلیمی هر سکونتگاه و تعیین استاندارد برای فضا‌ها با توجه به اقلیم هر منطقه ضروری است. در نتیجه طراحی ساختمان‌های آموزشی با کارایی بالا نیازمند استفاده از مدل ها و نرم افزارهای دقیق و علمی دارد. نتایج این تحقیق نشان داد نرم‌افزار Climate Consultant 5.5مشاور اقلیم برای کشف ایده‌های طراحی اقلیمی در ساختمان‌های آموزشی از کارآیی بالایی برای طراحی فضاهای آموزشی دارد.لذا استفاده از این نرم افزار برای طراحی فضاهای آموزشی سایر شهرهای استان نیز استفاده شود. با توجه به این که کودکان و نوجوانان که در قیاس با بزرگسالان آسیب پذیری بیشتری در مقابل شرایط نامطلوب اقلیمی در فضاهای سکونتگاهی و آموزشی دارند، و همین طور در این فضاها آسایش اقلیمی و آرامش روحی برای افزایش کیفیت آموزش بسیار مهم می باشد،طراحی ساختمانی همساز با شرایط اقلیمی بسیار با اهمیت می باشد.برای دستیابی به این الگوی مطلوب کار گذاری دیوارها و بازشوها در امتداد جنوب جغرافیایی و یا جهات نزدیک به آن با تمایل به سمت جنوب شرق مناسب ترین جهت برای طراحی فضاهای آموزشی می باشد.به همین منظور 17 استراتژی برای طراحی و ساخت مدارس این شهر تدوین  و ارایه شد. این استراتژی ها می‌تواند مستندی برای طراحان و مهندسان برای دستیابی به طراحی ساخت مدارس و فضاهای آموزشی شهر دزفول با توجه به شرایط اقلیمی این شهر باشد.