بررسی شاخص آموزش و شاخص دو بعدی توسعه در استان های ایران با روش تحلیل مولفه های اساسی

آموزش یکی از ارکان اساسی توسعه یک کشور محسوب می شود. امروزه دسترسی افراد به آموزش، عامل مهمی در ایجاد بسیاری از نابرابری‌ها است. همچنین ارتباط متقابل و چرخه‌ای بین آموزش و اقتصاد باعث شده، تا تمرکز در این پژوهش بر روی این دو بعد قرار گیرد. هدف این پژوهش برآورد شاخص‌های آموزش، اقتصاد و توسعه دو بعدی هر استان با روش تحلیل مولفه‌های اساسی است.

در گام اول شاخص آموزش با استفاده از 11 شاخص مرتبط (آموزش عمومی، عالی و فنی و حرفه‌ای) که همبستگی آن‌ها توسط آزمون بارتلت تایید شده، به‌دست آمده و نابرابری‌های آموزشی در 30 استان کشور بررسی شده است. در مرحله دوم، با به‌کارگیری 11 شاخص اقتصادی که نشان‌دهند وضعیت اقتصادی مناطق کشور است، شاخص اقتصاد برآورد و به تجزیه و تحلیل نابرابری در بعد اقتصاد پرداخته شده است. مجموعه داده‌های این پژوهش که از روش دادگان گردآوری شده‌اند، مربوط به سال 1397 می‌باشد.

یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد دو استان البرز و تهران دارای بالاترین شاخص دو بعدی توسعه در کشور بوده و استان سیستان و بلوچستان با پایین‌ترین شاخص از بیشترین نابرابری توسعه در کشور رنج می‌برد.

بر اساس ماتریس همبستگی بین دو بعد آموزش و اقتصاد همبستگی 75 درصدی وجود دارد. لذا می‌توان نتیجه گرفت در کل، استان‌هایی که شاخص آموزشی بهتری دارند در اقتصاد نیز رتبه بالاتری دارند.