برنامه ریزی دوران گذار از اشتغال به بازنشستگی: مطالعه مبانی،تجارب و مدل های آمادگی بازنشستگی

عدم برنامه ریزی در دروان گذار به بازنشستگی می تواند بازنشستگان را با چالش های روانی، اجتماعی، مالی، سلامتی روبرو ساخته و سازش با بازنشستگی را طاقت فرسا نماید. از این رو، هدف این مقاله مطالعه ادبیات نظری برنامه ریزی بازنشستگی، تجارب کشورهای پیشرو و در نهایت تبیین مدل ها اجرایی برنامه های آمادگی بازنشستگی می باشد. این پژوهش مروری با بهره مندی از روش تحلیل اسناد و رویکرد تحلیل روایتی با انتخاب بهترین و جامع ترین اسناد و تجارب، به بررسی مفاهیم و ابعاد مختلف برنامه-ریزی دوران گذار به بازنشستگی پرداخته است. نتایج نشان داد که برنامه ریزی بازنشستگی به اقدامات مداخله ای سازمان یافته ای اطلاق می شود که برای کمک به شاغلین برای سازگاری با بازنشستگی طراحی می شود و به دو دسته اصلی برنامه ریزی و مشاوره تقسیم بندی می شوند. این برنامه ها از حیث رویکرد به دو دسته فردی و گروهی و از حیث فراگیری به سه دسته جامع، متوسط و محدود تقسیم می شوند. تجارب کشورها نشان داد برخی سازمان ها به تدوین راهنماهای بازنشستگی بسنده نموده و برخی دیگر مدل های پیچیده تر و جامع تری برای تدوین برنامه آمادگی بازنشستگی طراحی نموده اند. در این مقاله، ابتدا تجارب برخی سازمان-های پیشرو (ارتش آمریکا، شرکت سرمایه گذاری فیدیلیتی آمریکا، دانشگاه شفیلد انگلستان، کارکنان دولت فیلیپین، کارکنان سازمان ملل متحد و سازمان تامین اجتماعی نیروی های مسلح جمهوری اسلامی ایران) در تدوین راهنمای برنامه آمادگی بازنشستگی تبیین و سپس مدل های متنوع اجرایی برنامه های بازنشستگی معرفی شده است. در این خصوص، مدل های فرد-منبع، مشاوره فردی، ارایه-مخاطب، بحث-ترغیب، کارگاه چند گروهی و غیره بررسی شده اند. در انتها نیز یک دستورالعمل جامع برای تدوین برنامه های آمادگی بازنشستگی و زیرساخت های ضروری آنها پیشنهاد شده است.