ارائه مدلی برای یادگیری پژوهش محور در آموزش و پرورش کشور

زمینه و هدف:

 امروزه در سراسر دنیا، در سازمان های آموزشی به ویژه در مدارس از رویکرد یادگیری پژوهش محور استفاده می شود. با توجه به پیامدهای مثبت آن، هدف این پژوهش شناسایی شیوه یادگیری پژوهش محور در آموزش و پرورش کشور است. به بیان دیگر، پژوهش حاضر با هدف ارایه مدلی برای یادگیری پژوهش محور در آموزش و پرورش کشور انجام شده است.

روش پژوهش: 

روش پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) بود. در بخش اول مطالعه، 7 نفر از مدیران عالی آموزش و پرورش، 8 نفر از اساتید هییت علمی و 5 نفر از معلمان برتر از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گروه دوم از جامعه آماری این پژوهش در بخش کمی کلیه معلمان مقاطع متوسطه دوره دوم شهر تهران بودند که تعداد 585 نفر انتخاب شدند. روش نمونه گیری در بخش کمی، روش نمونه گیری خوشه ای مرحله ای بود. از ابزار مصاحبه و پرسشنامه در این پژوهش استفاده شده است و روایی و پایایی ان مورد بررسی و تایید قرار گرفته است.

در شناسایی ابعاد و مولفه های یادگیری پژوهش محور در آموزش و پرورش کشور، 144 شاخص (گویه)، 13 مولفه ی اصلی و 5 سازه اصلی تعیین شدند. سازه ها شامل عوامل تشکیل دهنده، عوامل تاثیرگذار، عوامل اثرپذیر، سازوکارها و زیرساخت ها بود. مولفه های تدریس پژوهش محور، ارتباطات پژوهش محور، تشویق پژوهش محور، به عنوان عوامل تشکیل دهنده، برنامه درسی، معلم، مدیریت، به عنوان عوامل اثرگذار، مهارت حل مساله، تفکر انتقادی، یادگیری مشارکتی، به عنوان عوامل اثرپذیر، تنوع در برنامه درسی و آموزش و خط مشی گذاری آموزشی و پژوهشی، به عنوان سازو کار و زیرساخت های وابسته به مدرسه، زیرساخت های مربوط به اجتماع به عنوان زیرساخت های اجرای مدل شناسایی شدند.

تنوع در استفاده از روش های تدریس، استفاده از درس پژوهش به عنوان یک رویکرد ترغیبی، ارایه دانش متنوع و اطلاعات چند بعدی، ایجاد شرایط یادگیری اثربخش و گروهی، توجه به سبک های مختلف یادگیری، موضوعات محیطی و منطقه ای در ارایه موضوع برای پژوهش، به عنوان شاخص های تنوع در برنامه درسی هستند. در مورد زیرساخت های اجرای چنین مدلی نیاز به یکسری عملکردها مانند تجهیز کردن مدارس به امکانات پژوهشی، حمایت مسیولین از پژوهش های دانش آموزی، حمایت معلمان از پژوهش محوربودن کلاس درس، تجهیز فناوری اطلاعات در مدرسه، اختصاص فضاهایی در مدارس به منظور پژوهش های گروهی، است.