بررسی عملکرد دولت های مجمع الجزایری در ترسیم خطوط مبدا:تبیین ماده 47 کنوانسیون حقوق دریاها 1982

پیام:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:

پیشینه و مبانی نظری پژوهش:

  تقریبا 7% از مساحت کل زمین از جزایری تشکیل شده که از منظر حجمی بصورت قوسی، چهارگوش، مثلث و الگوهای شبه هندسی در پهنه های آبی گوناگون قرار دارند. معدودی از این جزایر به صورت گروهی تقسیم شده و "مجمع الجزایر میان اقیانوسی"  و "کشورهای مجمع الجزایری" را تشکیل داده اند و همین تنوع، جغرافی دانان را بر آن داشت که هر گروه جزیره ای را یک ترکیب منحصر به فرد بدانند. قواعد حاکم بر دریاها و اقیانوس ها قرن ها نقش بسیار مهمی در تامین امنیت و نظم دریایی داشته اند، اما امروزه به یمن توسعه نظامی، علمی و حقوقی، لزوم مفهوم سازی و تبیین مفاهیم نوین ناظر بر حقوق دریاها بیش از پیش احساس می شود. اعمال اقتدار دولت ها بر مناطق دریایی از دیرباز مسیله ای حیاتی و سرنوشت ساز بوده و اصل صلاحیت سرزمینی در قلمرو داخلی، مفهومی پذیرفته شده در حقوق بین الملل عرفی بوده اما قواعد حقوق بین الملل عرفی در زمینه دریاها، کارآیی لازم جهت احقاق حقوق حقه کشورهای مجمع الجزایری را نداشته و این قواعد عرفی تضمین های عملی و حقوقی کافی برای دستیابی دولت های مجمع الجزایری به منابع معدنی، میادین انرژی و شیلات را تامین نمی کرد.
در حالی که تحدید حدود مرزهای دریایی منوط به ترسیم "خطوط مبدا" برای تعیین عرض "دریای سرزمینی" و دیگر مناطق دریایی امری ضروری است، ترسیم خطوط مبدا کشورهای مجمع الجزایری با چالش های بیشتری همراه بود. در نهایت "کنوانسیون حقوق دریاها 1982"  به تردیدها پاسخ داد و ضمن ارایه تعریف کشور مجمع الجزایری، ترسیم خط مبدا مجمع الجزایری را در صورت احراز شرایط حقوقی در این گونه کشورها مجاز دانست. حال این سوال به ذهن متبادر می گردد، تلاش کشورهای مجمع الجزایری برای احقاق حقوق حقه در آب های مجمع الجزایری چگونه زمینه را برای تدوین فصل چهارم کنوانسیون حقوق دریاها1982 فراهم ساخت؟ و رویه دولت های مجمع الجزایری در ترسیم خطوط مبدا تا چه اندازه از قواعد کنوانسیون پیروی کرده است؟

روش شناسی: 

 این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی، پس از بررسی اجمالی انواع خط مبدا، امکان ترسیم خط مبدا مجمع الجزایری یا حق حفظ و تثبیت این خطوط با تمسک به کنوانسیون حقوق دریاها1982 را به بحث گذاشته است.

یافته ها: 

 یافته ها در این پژوهش حاکی از آن است که شناسایی وضعیت حقوقی کشورهای مجمع الجزایری از سال 1920 ذیل مباحث فشرده مطالعاتی در زمینه آب های سرزمینی مطرح بوده است. با این وجود تا پیش از رای دیوان بین الملل دادگستری در قضیه ماهیگیری انگلستان/ نروژ(1951) نحوه ترسیم خطوط مبدا این گونه کشورها در هاله ای از ابهام قرار داشت. با عنایت به این که تعیین عرض مناطق دریایی در سایه شرح چگونگی ترسیم خطوط مبدا امکان-پذیر است، چالش های حقوقی کشورهای مجمع الجزایری برای ترسیم خطوط مبدا، تحدید حدود مناطق دریایی و کنترل آب های میان جزیره ای تا تصویب کنوانسیون حقوق دریاها1982 ادامه یافت و نهایتا مواد 46 و 47 کنوانسیون حقوق دریاها 1982توانست ضمن ارایه تعریف مفهوم مجمع الجزایر و تشریح چگونگی ترسیم خطوط مبدا مجمع الجزایری به سال ها سردرگمی تابعان حقوق بین الملل پایان دهد.

نتیجه گیری: 

 این پژوهش با بررسی در میان عوامل متعدد و مبهمی که کشور مجمع الجزایری می تواند با آن مواجه شود به این نتیجه رسیده که مباحث مربوط به چگونگی ترسیم خط مبدا بیش از هر موضوعی بحث برانگیز است، زیرا خطوط مبدا نقطه آغاز اندازه گیری مرزهای دریایی و تعیین کننده محدوده مناطق همپوشانی با کشورهای همسایه مقابل و مجاور است. البته سکوت تقنینی پیش از کنوانسیون حقوق دریاها1982و نبود راهکار ویژه برای کشورهای مجمع الجزایری میان اقیانوسی هرگز باعث نشد این کشورها از اعمال رویه مشابه با اتکا به رای دیوان بین الملل دادگستری در قضیه ماهیگیری انگلستان/ نروژ(1951) و اتصال جزایر کشورشان با خطوط مبدا مستقیم و طرح ادعای لزوم تصویب قواعد خاص برای ترسیم خطوط مبدا برای سرزمین های جزایری منصرف شوند. با این وجود، ماده47 کنوانسیون مجموعه ای از قواعد عینی را برای ترسیم خط مبدا مجمع الجزایری نشان می دهد که دو مورد از آن با رویکرد عددی(نسبت آب به زمین/ حداکثر طول خطوط مبدا) با هدف جلوگیری از اعمال رویه خودسرانه کشورهایی همچون انگلستان، استرالیا و کوبا جهت توسعه فزاینده فضاهای دریایی تقنین شده است. بندهای 3،4،5 ماده 47 نیز با رویکرد کیفی، بیان کننده لزوم رعایت شرایط ترسیم خط مبدا مستقیم در ترسیم خط مبدا مجمع الجزایری وضعیت حقوقی کشورهای مجمع الجزایری است. بنابراین کنوانسیون 1982توانست طبق مواد 46 و 47  هم زمان با ارایه تعریف درستی از مفهوم مجمع الجزایر، نحوه ترسیم خطوط مبدا مجمع الجزایری را سامان دهد و نهایتا این پژوهش به این نتیجه رسیده که امکان ترسیم خط مبدا مجمع الجزایری یا حق حفظ و تثبیت این خطوط با تمسک به کنوانسیون حقوق دریاها1982 قابل اجرا بوده و مطالعه رویه دولت های مجمع الجزایری نیز نشان داد تمام کشورهای مجمع الجزایری تاکنون خطوط مبدا خود را مطابق با شرایط مندرج در ماده 47 ترسیم کرده اند.

زبان:
فارسی
صفحات:
76 تا 90
لینک کوتاه:
magiran.com/p2538719 
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یک‌ساله به مبلغ 990,000ريال می‌توانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
  • حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران می‌شود.
  • پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانه‌های چاپی و دیجیتال را به کاربر نمی‌دهد.
دسترسی سراسری کاربران دانشگاه پیام نور!
اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور در سراسر کشور، در صورت ثبت نام با ایمیل دانشگاهی، تا پایان فروردین ماه 1403 به مقالات سایت دسترسی خواهند داشت!
In order to view content subscription is required

Personal subscription
Subscribe magiran.com for 50 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!