ارزیابی خاصیت ضدباکتریایی اسانس به لیمو و پنج گونه نعنا روی باکتری های بیمارگر Xanthomonas citri subsp citri، X. gardneri و X. perforans

بیماری شانکر باکتریایی مرکبات ناشی از باکتری Xanthomonas citri subsp. citri و لکه برگی های باکتریایی ناشی از باکتری های بیمارگر Xanthomonas gardneriوXanthomonas perforans  از مهمترین بیماری های باکتریایی می باشند. کنترل این بیماگرها به دلیل محدودیت استفاده از سموم، آنتی بیوتیک ها و مقاومت آن ها نسبت به سموم با چالش جدی مواجه می باشد. از این رو اسانس های گیاهی به عنوان یک جایگزین مناسب برای کنترل بیمارگرهای گیاهی مطرح می باشند. در مطالعه حاضر اثر اسانس های به لیمو، پونه، نعنا فلفلی، نعنا سبز، نعنا سیب و نعنا آبی علیه باکتری های بیمارگر X. citri subsp. citri، X. gardneri وX. perforans  بررسی شده است. پس از استخراج اسانس های گیاهی، ترکیبات تشکیل دهنده ی آن ها با کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. سپس اثر ضدباکتریایی اسانس ها با استفاده از روش نشت در دیسک بررسی گردید. همچنین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC)، اثر ترکیبی اسانس های گیاهی و اثر اسانس پونه علیه باکتری X. gardneri با استفاده از میکروسکوپ الکترونی عبوری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز GC-MS  اسانس ها نشان داد که در مجموع به ترتیب 28، 28، 30، 36، 39 و 42 ترکیب به عنوان ترکیبات اسانس های نعنا سیب، نعنا فلفلی، پونه، نعنا آبی، نعنا سبز و به لیمو شناسایی شد. بیشترین میزان هاله بازدارنده مربوط به گونه پونه روی باکتری X. citri subsp. citri به میزان 08/2 ± 24 میلی متر و کمترین هاله بازدارنده مربوط به اسانس نعنا سیب روی X. gardneri  به میزان 66/0 ± 66/5 میلی متر بود. MIC و MBC برای اسانس های مورد بررسی علیه باکتری های بیمارگر به ترتیب بین 5-1 و 6-2 میکروگرم بر میلی لیتر بود. همچنین اثر سینرژیستی بین اسانس های مختلف مانند نعنا فلفلی-به لیمو، پونه-نعنا سبز، پونه-نعنا آبی روی باکتری های بیمارگر مشاهده گردید. مطالعات میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که اسانس پونه سبب تخریب کامل سلول، آسیب دیواره سلولی، ناحیه هسته ای متورم و تغییر در تراکم سیتوپلاسم سلول های باکتریایی X. gardneri شده است.