تعیین مهمترین عوامل محیطی تاثیرگذار بر پراکنش گونه های گیاهی برای برنامه های احیاء مراتع سرخ ده، استان سمنان

با توجه به اینکه تعداد عوامل محیطی موثر بر اکوسیستم های طبیعی از جمله مراتع بسیار زیاد هستند تعیین مهمترین آنها در مدیریت اراضی و برنامه های اصلاحی برای صرفه جویی در هزینه و زمان ضروری است. برای این منظور از گذشته تا کنون از روش های زیادی از جمله روش‏های آماری مختلفی نظیر رگرسیون و رسته‏بندی استفاده شده است در این راستا هدف تحقیق حاضر استفاده از رگرسیون لجستیک برای استخراج مهمترین عوامل خاکی، اقلیمی و توپوگرافی در مراتع سرخ ده سمنان است.

برای نمونه برداری از پوشش گیاهی، ابتدا منطقه به 23 واحد نمونه برداری بر اساس شیب، جهت شیب، ارتفاع و زمین شناسی تقسیم شد و در هر واحد 10پلات یک متر مربعی مستقر گردید. در هر واحد همگن 3 نمونه خاک از  15 سانتی متری سطح خاک برداشت شد. در مجموع 69 نمونه خاک و 16 متغیر محیطی شامل سه متغیر توپوگرافی (شیب، جهت و ارتفاع)، ده متغیر خاک (اسیدیته، هدایت الکتریکی، پتاسیم، فسفر، درصد آهک، کربن، نیتروژن، درصد شن، سیلت و رس)و سه متغیر اقلیم (میانگین رطوبت سالانه، میانگین درجه حرارت سالانه و میانگین بارندگی یالانه) اندازه گیری شدند.

نتایج نشان داد که مهم ترین خصوصیات خاک در تفکیک تیپ های رویشی منطقه مورد مطالعه، بافت خاک، درصد آهک، نیتروژن، هدایت الکتریکی و هم چنین از عوامل توپوگرافی جهت و شیب منطقه است. با توجه به روابط به دست آمده گونه های Salsola dendroides با اسیدیته و هدایت الکتریکی ارتباط معنی دار و گونه Hypocylix kerneri بیشترین تاثیرپذیری را از درصد شن داشتند. گونه Salsola arbusculiformis  با آهک و درصد رس  و Artemisia aucheri با کربن آلی خاک، میانگین بارندگی سالیانه و درجه حرارات سالیانه رابطه مستقیم داشتند. گونه Salicornia herbaceae با اسیدیته درصد رس و پتاسیم و Halocnemum strobilaceum گونه با هدایت الکتریکی رابطه عکس داشت. همه مدل های رگرسیون لجستیک در سطح یک درصد معنی دار بودند.

همان طور که نتایج تحقیق حاضر نشان داد این روش توانست به خوبی مهمترین عوامل و میزان تاثیرگذاری آنها را استخراج کند. از جمله مزایای این روش، امکان استفاده از داده‏ های حضور یا عدم حضور گونه های گیاهی بدون استفاده از دیگر اطلاعات پوشش گیاهی نظیر درصد تاج پوشش گیاهی، تراکم و فراوانی که تحت تاثیر روش نمونه گیری، اندازه پلات و نوسان های بارندگی قرار می گیرند، است.