نسوی و اعتبار روایت های وی (ارزیابی جلوه های راوی کم اعتبار در برخی از روایت های نسوی از زندگی جلال الدین خوارزمشاه)

کتاب سیرت جلال الدین مینکبرنی، در زمره بااهمیت‏ترین و معتبرترین اسناد تاریخی دوره خوارزمشاهیان و مغولان است که شهاب الدین نسوی آن را با هدف صرف نگارش تاریخ واقعی نوشته است. در این پژوهش با استناد به رویکرد روایت شناسی بلاغی و شاخص‏های نظریه «راوی نامعتبر» در آراء روایت شناسان بلاغی ازجمله ریمون کنان، جیمز فیلان و مارتین، اعتبار راوی اثر بررسی و صحت برخی از گزارش‏های تاریخی وی با استناد به «بررسی های متنی و بینامتنی» ارزیابی شده است. در بررسی ‏های متنی نشانه های بی اعتباری و کم اعتباری راوی ذیل «ارزیابی اخلاقی وقایع و قضاوت آن ها، تناقض میان گفتارها و رفتار راوی، نشانه های زبانی و عاطفی، میزان دریافت‏پذیری راوی، و دانش محدود راوی» مشخص و در حوزه بینامتنی روایت های مورخ با متون تاریخی همدوره آن بررسی و «روایت های حذف‏شده، مختصر یا اشتباه» راوی تبیین شده‏اند. با تکیه‏بر نتایج پژوهش می‏توان گفت که به‏رغم اهمیت منحصربه‏فرد کتاب در ثبت روایت زندگی جلال‏الدین خوارزمشاه و حماسه‏گون نشان دادن زندگی وی در مواجه با غولان مغول، برخی جهت گیری های متناقض راوی در ترسیم شخصیت جلال الدین خوارزمشاه در طی روایت مخدوش و از اعتبار لازم ساقط است؛ به همین دلیل، مخاطب در مواجهه با جلال‏الدین خوارزمشاه وی را در برخی موارد شخصیتی متزلزل می‏یابد.