مقایسه شروع هم زمان آستانه رواناب و فرسایش در خاک کاربری های مختلف

با تعیین آستانه شروع رواناب و فرسایش به وسیله شبیه ساز باران می توان با سرعت و دقت بیشتر و هزینه کمتر مقدار بارانی را که سبب وقوع رواناب در شرایط مختلف می شود، مشخص کرد. پس از تعیین آستانه شروع رواناب و فرسایش در هر منطقه با استفاده از روش های بیولوژیک و عملیات مختلف می توان از تبدیل رواناب به سیلاب جلوگیری کرد. در این تحقیق، با توجه با این که شروع آستانه رواناب و فرسایش هم زمان اتفاق می افتد و به اشتباه فقط اصطلاح شروع آستانه رواناب را در تحقیقات مختلف به کار می برند و کمتر به اصطلاح شروع آستانه فرسایش پرداخته می شود، به منظور تعیین مهم ترین عوامل موثر در شروع آستانه هم زمان رواناب و فرسایش کاربری های مختلف نهشته های سازند های آغاجاری و گچساران، بخشی از حوزه آبخیز مرغا و کوه گچ شهرستان ایذه با مساحت 1609 و 1202 هکتار انتخاب شد. این تحقیق به منظور تعیین رابطه بین آستانه شروع رواناب و فرسایش به وسیله شبیه ساز باران با برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مانند درصد ماسه خیلی ریز، شن، رس، سیلت، اسیدیته، هدایت الکتریکی، رطوبت، کربنات کلسیم و ماده آلی در کاربری های مختلف سازند های آغاجاری و گچساران انجام شد. سپس، نمونه برداری زمان آستانه شروع رواناب و فرسایش در 13 نقطه و با سه بار تکرار در سازندهای آغاجاری و گچساران در شدت های مختلف بارش 0.75، 1 و 1.25 میلی متر در دقیقه در سه کاربری مرتع، منطقه مسکونی و اراضی کشاورزی به کمک دستگاه شبیه ساز باران انجام شد. به منظور انجام تحلیل های آماری از نرم افزار SPSS و EXCEL استفاده شد. مهم ترین عوامل موثر در آستانه شروع رواناب و فرسایش به کمک رگرسیون چند متغیره شناسایی شدند. به طور کلی، در سازند گچساران در هر سه کاربری بیشترین نقش را در افزایش زمان شروع رواناب و فرسایش، رس و کربنات کلسیم از خود نشان دادند و بیشترین نقش را در کاهش زمان شروع رواناب و فرسایش در سازند گچساران، ماسه خیلی ریز و رطوبت از خود نشان دادند. ولی در سازند آغاجاری در هر سه کاربری بیشترین نقش را در افزایش زمان شروع رواناب و فرسایش، رس و ماده آلی از خود نشان دادند و بیشترین نقش را در کاهش زمان شروع رواناب و فرسایش در سازند آغاجاری، ماسه خیلی ریز و شن و شوری خاک از خود نشان دادند.