بررسی دلایل تفاوت بهره وری کل عوامل در کشورهای شرق و غرب آسیا با تاکید بر عوامل نهادی، سرمایه انسانی و عقب ماندگی نسبی

روند بهره وری کل عوامل و رشد تولید ناخالص داخلی سرانه در بیش‎تر کشورهای شرق آسیا صعودی و در بیش‎تر کشورهای غرب آسیا نزولی یا نوسانی است. در این راستا پژوهش حاضر به دنبال بررسی دلایل تفاوت بهره وری کل عوامل و در نتیجه رشد اقتصادی در کشورهای شرق و غرب آسیا است. این پژوهش به‎طور خاص به تحلیل نقش سرمایه انسانی، عوامل نهادی و عقب‎ماندگی نسبی در تفاوت بهره وری کشورهای شرق و غرب آسیا طی دوره زمانی 2019-2000 پرداخته است. اهمیت این مسیله از آن جهت است که عمده رشد اقتصادی کشورها از کانال بهره وری کل عوامل است و بررسی عوامل موثر بر بهره وری می تواند دلایل رشد کشورهای شرق آسیا و عقب ماندگی کشورهای غرب آسیا را نمایان کند. در این پژوهش، با تشکیل دو گروه مجزا از کشورهای شرق و غرب آسیا، مدل با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم‎یافته (GMM) ایستا برآورد شده و نتایج برای این دو گروه از کشورها مقایسه شده است. یافته ها نشان می دهد که سرمایه انسانی، عوامل نهادی، و عقب ماندگی نسبی (شکاف فناوری) مهم‎ترین دلایل تفاوت بهره‎وری در کشورهای شرق و غرب آسیا هستند.