تبیین شرایط تحقق مسئولیت در ترمیم خسارت ناشی از معاملات باطل

تا زمانی که شرایط اساسی صحت قرارداد و حسب مورد شرایط اختصاصی لازم برای صحت برخی عقود رعایت شود و عقد با نظم عمومی و اخلاق حسنه نیز منافاتی نداشته باشد، اصل بر صحت قراردادهاست. در صورت فقدان یا عدم رعایت هرکدام از این شرایط، عقد باطل خواهد بود. بطلان عقد دارای آثاری است که ازجمله آنها مسیولیت یکی از طرفین عقد باطل در جبران خسارات وارده به طرف دیگر عقد می باشد. مسیولیت ناشی از قرارداد باطل و الزام به جبران خسارت ناشی از آن، منشا غیرقراردادی دارد. در جهت تامین هدف مسیولیت مدنی یعنی جبران کامل خسارات، تعیین بهترین روش جبران خسارت ضروری است که دادگاه ها در هرمورد جبران نسبی را ملاک قرار داده و از جبران نوعی و حکم به پرداخت نقدی خسارات در همه موارد اجتناب کنند. در صورت وجود تعهد و نقض آن، مسیولیتی برای ناقض تعهد قابل تصور است که این مسیولیت انواع مختلفی دارد و شامل مسیولیت مدنی یا قهری، مسیولیت قراردادی، مسیولیت کیفری و اخلاقی است. شرایط تحقق مسیولیت عبارت است از: مسلم بودن، مستقیم بودن، شخصی بودن، عدم جبران قبلی، قابل پیش بینی بودن و وارد شدن خسارت به حق مشروع زیان دیده. در مقاله حاضر سعی بر این است تا با روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای تبیین شرایط تحقق مسیولیت در ترمیم خسارت ناشی از معاملات باطل را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.