بررسی ناهنجاری های اجتماعی دوران جلایریان در فراقنامه سلمان ساوجی و فرهادنامه ی عارف اردبیلی

جامعه شناسی ادبیات، دانشی نوین است که بازتاب مسایل سیاسی- اجتماعی را در متون نظم و نثر مورد بررسی قرار می دهد تا هنجارها و ناهنجاری های جامعه و جایگاه شاعر یا نویسنده را به هنگام آفرینش اثر ادبی، نقد و تحلیل نماید. پس از فتنه مغولان به مام میهن شیخ حسن بزرگ، سلسله جلایریان را در بسیاری از مناطق کشور، تشکیل داد. یکی از جانشینان شیخ حسن بزرگ، شاه شیخ اویس بود که ضمن برطرف کردن بسیاری از نابسامانی های اجتماعی، زمینه را برای رشد شعر و ادب فراهم کرد. که البته آثاری ارجمند آفریده شد. سلمان ساوجی، که چهل سال در بغداد در خدمت جلایریان بود، مثنوی فراقنامه را که شرح عشق ورزی سلطان اویس نسبت به بیرامشاه پسر خواجه مرجان بود آفرید و به موازات آن، عارف اردبیلی منظومه فرهادنامه را به تقلید از نظامی گنجه ای سرود. این پژوهش، به روش تاریخی و مراجعه به اسناد و منابع معتبر کتابخانه ای، ناهنجاری های روزگار ایلکاییان را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه دست یافته است که در دوران جلایریان، آسیب های اجتماعی از جمله: قمار، باده گساری، رشوه خواری و فساد رواج داشته و دلبستگی به غلامان و پسران نو خط نیز در جامعه آن روزگار رایج بوده است.