ارزیابی مخاطرات محیط زیستی تالاب بین المللی گمیشان با استفاده از چارچوب مفهومی DPSIR و TOPSIS

تالاب ها تاثیری زیادی در میکرواقلیم و حفظ تعادل هیدرولوژیک و زیستی هر منطقه دارند. بنابراین این پژوهش با هدف ارزیابی مخاطرات محیط زیستی تالاب بین المللی گمیشان براساس روش تصمیم گیری چندمعیاره TOPSIS انجام شد. در این پژوهش، تمرکز بر شرایط محیط زیستی تالاب گمیشان است و کلیه عوامل تنش زا که باعث برهم خوردن تعادل بوم شناختی تالاب می شود، مورد بررسی قرار گرفت. مرحله اول پژوهش شامل تشریح، تجزیه و تحلیل سیستمی و شناخت ریسک های منطقه براساس روش DPSIR، مرحله دوم انتخاب سه شاخص (شدت اثر، احتمال وقوع و حساسیت محیط پذیرنده) و نمره دهی به ریسک ها و مرحله آخر رتبه بندی ریسک ها براساس روش TOPSIS است. براساس نتایج روش DPSIR، 15 ریسک برای تالاب شناسایی گردید. نتایج حاصل از رتبه بندی ریسک های تهدیدکننده با استفاده از روش TOPSIS حاکی از آن است که انتقال پساب کشاورزی به رودخانه های اترک و گرگان رود به تالاب، انتقال پساب استخرهای پرورش ماهی و میگو، ورود پساب تصفیه خانه شهر گمیشان و روستاهای اطراف و وقوع دوره های خشکسالی با توجه به میزان Cli به ترتیب در اولویت های اول تا چهارم قرار دارند. همچنین، براساس سطح بندی مخاطرات، در تالاب گمیشان 20% مخاطرات در رده غیرقابل تحمل، 6/6% درصد مخاطرات در رده قابل توجه، 13/4% مخاطرات در رده متوسط، %40 مخاطرات در رده قابل تحمل و 20% مخاطرات در رده جزیی قرار گرفتند. براساس نتایج پژوهش، پیشنهاد می گردد مدیران یک مدیریت واحد در این تالاب انجام دهند تا علاوه بر تامین نیاز آبی تالاب ها جهت حفظ پایداری خود نیازهای جوامع محلی منطقه را بدون کمترین اثر منفی بر شرایط فیزیکی، شیمیایی و هیدرولوژیکی تالاب برآورده نماید.