اثر محلول پاشی توام کلسیم و پتاسیم بر عمر انبارمانی و کیفیت میوه ی پرتقال رقم تامسون ناول

عمر انبارمانی پرتقال رقم تامسون ناول (Citrus sinensis var. Thomson Navel) نسبتا پایین است. یکی از عوامل مهم افزایش حداکثری کیفیت میوه و ارزش غذایی آن حضور مقادیر مناسب از کلسیم و پتاسیم در بافت میوه است. جذب عناصر ضروری از خاک توسط ریشه و انتقال آنها به بخش هوایی گیاه از جمله ورود به بافت میوه از چالش های مهم تغذیه ای به شمار می روند. کمبود کلسیم در میوه ی مرکبات به دلیل کاهش جذب آن از خاک ها محتمل است. کاربرد این عنصر به صورت محلول پاشی به ویژه بعد از تشکیل میوه تا حدود زیادی این چالش را مرتفع می کند. هدف از پژوهش حاضر، تعیین دفعات مناسب تیمار توام کلسیم و پتاسیم (یک تا چهار بار)، قبل و بعد از برداشت میوه ی پرتقال رقم تامسون ناول، بر عمر انبارمانی و کیفیت آن بود.

تیمارها شامل؛ بدون محلول پاشی کلسیم، یک بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد ماه)، دو بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد و تیر ماه)، سه بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد، تیر و مرداد ماه)، چهار بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد، تیر، مرداد و شهریور ماه)، بدون محلول پاشی پتاسیم، یک بار محلول پاشی پتاسیم (در خرداد ماه) و دو بار محلول پاشی پتاسیم (در خرداد و تیر ماه)، به تنهایی یا با یکدیگر با فاصله ی یک هفته ای و قبل از برداشت میوه ها، بودند. پس از برداشت، همه ی میوه ها به صورت غوطه ور با کلسیم 3 در هزار به مدت 5 دقیقه تیمار شدند. میوه های بدون محلول پاشی با کلسیم و پتاسیم به عنوان شاهد در نظر گرفته شدند. در همه تیمارها، محلول-پاشی کلسیم به میزان ثابت 3 در هزار و محلول پاشی پتاسیم به میزان ثابت 2 در هزار انجام شد. آخرین مرحله ی تیمار میوه ها با کلسیم، بعد از برداشت آنها و به صورت غوطه وری در محلول 3 در هزار انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با سه تکرار در روستای خاریک شهرستان ساری انجام شد. میوه ها پس از برداشت، در دمای تقریبی 5 درجه ی سانتی گراد و رطوبت نسبی 85 درصد به مدت 3 ماه نگهداری شدند. صفات طول، قطر، قطر پوست، وزن، حجم، پوسیدگی، ویتامین ث، کلسیم، مواد جامد محلول (TSS)، اسیدیته-ی قابل تیتراسیون (TA) و اسیدیته ی میوه ها (pH)، پس از 3 ماه انبارداری اندازه گیری شدند.

نتایج نشان داد که بیشترین میزان ویتامین ث (69/97 میلی گرم در 100 میلی لیتر آب میوه)، وزن میوه (20/242 گرم) و بالاترین حجم آب میوه (70/115 میلی لیتر) در میوه های تیمارشده با دو بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد و تیر ماه به میزان 3 در هزار) همراه با دو بار محلول پاشی پتاسیم (در خرداد و تیر ماه به میزان 2 در هزار) به دست آمد. بیشترین قطر (92/78 میلی متر) و کمترین پوسیدگی، در میوه-های تیمارشده با دو بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد و تیر ماه به میزان 3 در هزار) همراه با یک بار محلول پاشی پتاسیم (در خرداد ماه به میزان 2 در هزار) به دست آمد. بیشترین میزان کلسیم میوه (30/165 گرم در هر کیلوگرم وزن خشک) در تیمار سه بار محلول پاشی کلسیم (در خرداد، تیر و مرداد ماه به میزان 3 در هزار) همراه با یک بار محلول پاشی پتاسیم (در خرداد ماه به میزان 2 در هزار) محاسبه شد.

در مجموع، بر اساس یافته های این پژوهش، محلول پاشی میوه های پرتقال رقم تامسون ناول طی دو مرحله با کلسیم (در خرداد و تیر ماه به میزان 3 در هزار) و یک مرحله با پتاسیم (در خرداد ماه به میزان 2 در هزار) و دو مرحله با پتاسیم (در خرداد و تیر ماه، هر بار به میزان 2 در هزار) قبل از برداشت به همراه غوطه وری در محلول 3 در هزار کلسیم بعد از برداشت (برای همه پرتقال ها) برای حفظ کمیت و کیفیت میوه ها طی انبارداری مناسب است و این تیمارها توصیه می گردند.