حدوث یا قدم نفس: بررسی و تحلیل مقایسه ای دیدگاه سهروردی و ابن کمونه

حدوث یا قدم نفس از جمله مسایل مهم دانش نفس شناسی است که از دیرباز محل توجه فلاسفه بوده است. سهروردی بر پایه اصول و مبانی فکری خویش، نفس را حادث می داند؛ او معتقد است نفس هم زمان با حدوث بدن مادی در قالب مجرد حادث می شود. اما شارحان اندیشه وی از جمله ابن کمونه، عقیده او را نپذیرفته و گاه دلایل وی را ناکافی و ناتمام دانسته اند. ابن کمونه ضمن ضعیف شمردن اقوال دیگران بر حدوث نفس، برهانی را ابداع کرده و در مقام اثبات قدم و ازلیت نفس، برآمده است. این مقاله با رویکرد توصیفی تحلیلی و مقایسه آرای هر دو فیلسوف در نظر دارد زاویه ای از زوایای این بحث را روشن کند و اختلاف ساختاری و مشی این دو فیلسوف را به تصویر کشد. همچنین، از سوی دیگر در صدد است با نگاهی اشراقی از مبانی فلسفی سهروردی، آرای او را تفسیر کرده و نشان دهد که نفوس انسانی پیش از دنیا در ناحیه علت و رب النوع خویش به نحو کلی و جمعی وجود داشتند و سپس در این عالم به نحو جزیی و شخصی حادث شدند.