بررسی اثر شوک های نامتقارن اقتصاد سایه بر مصرف انرژی با لحاظ شاخص توسعه ی مالی چند بعدی در ایران

این مقاله با استفاده از مدل اتو رگرسیون با وقفه های توزیعی غیرخطی (NARDL)، تاثیر شوک های مثبت و منفی اقتصاد سایه و توسعه مالی بر مصرف انرژی را طی دوره زمانی 1353 تا 1394 در کوتاه مدت و بلندمدت، مورد بررسی قرار داده است. از شاخص توسعه ی مالی چندبعدی و حجم اقتصاد سایه محاسبه شده توسط پیرایی و رجایی (1394) با استفاده از شاخص چندگانه-علل چندگانه بهره گیری شده است. نتایج تحقیق، نشان می دهد که تاثیر شوک های مثبت و منفی اقتصاد سایه و توسعه مالی بر مصرف انرژی در بلندمدت و کوتاه مدت، نامتقارن بوده و این عدم تقارن به این صورت است که در کوتاه مدت و بلندمدت، شوک منفی اقتصاد سایه، تاثیر بیشتری نسبت به شوک مثبت آن دارد. در بلندمدت، شوک مثبت توسعه ی مالی نسبت به شوک منفی آن، اثر بیشتری بر مصرف انرژی دارد. شوک منفی اقتصاد سایه با یک وقفه، منجر به افزایش 04/0 در مصرف انرژی می گردد؛ اما شوک مثبت آن، تنها 02/0 مصرف انرژی را کاهش می دهد. همچنین رابطه ی بین شوک های مثبت و منفی توسعه ی مالی بر مصرف انرژی مستقیم بوده است. لذا، به منظور کنترل مصرف انرژی، سرمایه گذاری در بهبود توسعه ی مالی از طریق بهبود تکنولوژی منجر به کاهش آلودگی محیط زیست و صرفه جویی در مصرف انرژی خواهد شد.