مطالعه اکولوژیک وضعیت همزیستی قارچ های آربوسکولار در زیست بوم های زراعی و مرتعی (مطالعه موردی: منطقه سراب، استان آذربایجان شرقی)

اهداف:

 دستیابی به کشاورزی پایدار، در سایه توازن میان گیاه و خاک، امکان پذیر بوده و به توانایی خاک و گیاه در حمایت از ریزجانداران بومی و متنوع نظیر قارچ های میکوریز بستگی دارد. این قارچ ها با افزایش رشد گیاه میزبان و توسعه و تحریک تراوه های ریشه به ویژه گلومالین، سبب بهبود کیفیت خاک و پایداری قابل ملاحظه زیست بوم خاک می شوند. تغییر مراتع به کاربری های زراعی می تواند بر وضعیت همزیستی این قارچ ها تاثیر گذاشته و پایداری زیست بومها را به مخاطره بیندازد.

این پژوهش در منطقه ای به وسعت km2 310 در دشت سراب انجام شد. مزارع گندم، یونجه و سیب زمینی به عنوان کاربری های زراعی و مراتع همجوار به عنوان خاک های شاهد در نظر گرفته شدند. در هر کاربری تعداد 30 نمونه از خاک ریزوسفر و ریشه گیاهان موردنظر و در کل 120 نمونه برداشت شد. درصد کلنیزاسیون میکوریزی و مقدار گلومالین ریشه و برخی ویژگی های خاک اندازه گیری شدند.

درصد کلنیزاسیون ریشه در مزارع یونجه در مقایسه با سایر کاربری ها، بیشترین مقدار را داشت. مقدار گلومالین ریشه در بین کاربری ها، تفاوت معنادار نداشت. فسفر قابل جذب خاک در غلظت های کمتر از mg kg-150 بر کلنیزاسیون میکوریزی اثر مثبت داشت درحالیکه در بالاتر از این مقدار، درصد کلنیزاسیون به طور قابل ملاحظه کاهش یافت.

کلنیزاسیون گیاهان چندساله بیشتر از گیاهان یکساله بود و فسفر قابل جذب مهمترین ویژگی خاک بود که در غلظت های زیاد، کلنیزاسیون میکوریزی ریشه را به طور معنادار کاهش داد ولی ارتباط معناداری میان مقدار گلومالین ریشه و فسفر قابل جذب خاک در کاربری های مختلف اراضی مشاهده نشد.