بررسی سازگاری و پایداری هیبریدهای مولتی ژرم جدید مقاوم به ریزومانیا در چغندر قند (Beta vulgaris L.)

در این آزمایش پنج هیبرید مولتی ژرم جدید و مقاوم به بیماری ریزومانیا با تلاقی والدهای مربوط تهیه و برای ارزیابی مقدماتی و بررسی سازگاری همراه با دو شاهد مقاوم و یک شاهد حساس داخلی (IC) در پنج منطقه همدان، کرج، مشهد، شیراز و آذربایجان غربی در شرایط آلودگی طبیعی به بیماری ریزومانیا مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح به صورت بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار بود که در سال زراعی 1399 اجرا شد. در این پژوهش عملکرد ریشه، عیار قند، درصد قند خالص، عملکرد قند خالص و ناخالص اندازه گیری شدند. در مطالعه حاضر اگر چه بین ژنوتیپ ها در محیط کرج و شیراز از نظر عملکرد قند خالص اختلاف معنی دار دیده نشد اما در مکان های مشهد و همدان هیبرید شماره 3 ، به ترتیب با متوسط 24/11و 51/13 تن در هکتار و در مکان میاندوآب رقم شاهد خارجی ارس با متوسط 06/15 تن در هکتار بالاترین عملکرد قند خالص را به خود اختصاص دادند ، نتایج تجزیه امی نشان داد دو مولفه اول به 81/69 و 48/25 درصد از واریانس اثر متقابل را برای عملکرد قند خالص تبیین کردند. نمودار بای پلات حاصل از اولین و دومین مولفه اصلی اثر متقابل نشان داد ژنوتیپ شماره G7 (رقم مطهر) ژنوتیپ پایدار و G9 (رقم ارس)ژنوتیپ ناپایدار به شمار آمدند. در این مطالعه، برای محیط های میاندوآب و شیراز ژنوتیپ شماره G9 (رقم ارس) و برای محیط های همدان، مشهد و کرج هیبرید G3 به واسطه سازگاری خصوصی بالا و به عنوان ژنوتیپ مناسب برای این محیط ها تشخیص داده شدند.