مطالعه مورفولوژی، توپوگرافی و هیستوپاتولوژی ضایعات شیردانی در گاو: وابستگی فاکتورهای مستعد کننده داخلی و خارجی با فراوانی ضایعات

ضایعات شیردانی به عنوان یکی از عوامل اثرگذار بر سلامت و تولید نشخوارکنندگان شناخته می شوند که بسیاری از آن ها غیربالینی هستند و عموما قابل تشخیص نمی باشد.  در مطالعه ی حاضر فراوانی انواع ضایعات شیردانی در گاوهای کشتار شده در کشتارگاه صنعتی گلشن خرم آباد و ارتباط آن با عوامل خطر داخلی و خارجی سنجیده شد.  در فاصله ی زمانی پاییز 1396 تا تابستان 1397 به صورت تصادفی شیردان 400 راس گاو نر و ماده در بازه ی سنی 1 تا 6 سال به منظور وجود ضایعات شیردانی بررسی گردید.  پس از تایید وجود ضایعه، نمونه ی بافتی جهت مطالعه ی هیستوپاتولوژیکی اخذ شد.  فراوانی ضایعات شیردانی 5/74 درصد (فاصله ی اطمینان 95 درصد:  31/79-2/71) بود.  شیوع ضایعات شیردان در گاوهای نر کمتر از گاوهای ماده بود.  فراوانی ضایعات شیردانی با افزایش سن رابطه مستقیم و معنی داری داشته و کم ترین و بیشترین رخداد به ترتیب مربوط به دام های با سن پایین تر از 2 سال و دام های بالاتر از 4 سال بود.  بین وجود اجسام خارجی و ضایعات شیردان ارتباط آماری برقرار بود، ضمن آن که در 25/39 درصد (157 از 400 مورد) شیردان های بررسی شده اجسام خارجی یافت شد.  فراوانی ضایعات شیردان در فصول تابستان، پاییز، بهار و زمستان به ترتیب برابر با 87، 77، 70 و 64 درصد بود و مشخص شد بین رخداد زخم های شیردانی با فصل ارتباط آماری معنی دار برقرار است.  تمامی ضایعات موجود از نوع 1 و 2 و در اشکال خطی، مدور، بیضوی و نامنظم بود.  یافته های هیستوپاتولوژیک نشان داد نکروز انعقادی، انفیلتراسیون سلولی و خونریزی با شدت ضایعات رابطه ی مستقیم داشته و همچنین نفوذ بافت پیوندی متراکم در مابین ضایعات شیردانی یک یافته قابل انتظار به شمار می رود.  ضایعات شیردانی متاثر از فاکتورهای خطر میزبانی و محیطی بوده و نوع تحت بالینی ضایعات شیردان در گاوهای استان لرستان در سطح وسیعی وجود دارد که نقش سیستم مدیریتی-پرورشی را در افزایش بروز ضایعات نشان می دهد.