کاربست رویکرد مشارکتی در شناسایی زیرآبخیزهای بحرانی از نظر پتانسیل تولید سیلاب در آبخیز چشمه کیله، استان مازندران

کاربست رویکرد مشارکتی در سامانه آبخیز و تلفیق آن با مسایل اقتصادی-اجتماعی، از مهم ترین مولفه ها در بهره برداری و حفاظت از آبخیزها است. از این رو، پژوهش حاضر به دنبال بررسی ضرورت مدیریت بین بخشی و بهره مندی از اجماع نظر گروداران اصلی با استفاده از الگوریتم های نظریه بازی ها به منظور اولویت بندی زیرآبخیزهای چشمه کیله واقع در شهرستان تنکابن است. در پژوهش حاضر، به منظور گردآوری داده و اطلاعات در ارتباط با پتانسیل تولید سیلاب از مصاحبه های نیمه ساختاری بهره گرفته شد. گروداران شامل بهره برداران محلی، نهادهای سیاست گذاری و نیز سازمان اجرایی بودند. برای اولویت بندی زیرآبخیزها از الگوریتم های مبتنی بر نظریه بازی ها شامل الگوریتم Condorcet، امتیازدهی Borda و چانه زنی Fallback استفاده شد. در ابتدا اولویت بندی هر یک از گروه های سه گانه گرودار مورد تحلیل قرار گرفت و سپس نتایج مربوط به اجماع نظر گروداران و مقایسه آن با تصمیمات بین بخشی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، با مقایسه دو به دوی اولویت های گروداران و اختلاف نظرها بین بخش های مردمی، نهادی و سیاست گذاری می توان گفت که در الگوریتم Condorcet، میزان اختلافات در رای دهی بهره برداران محلی با نهادهای سیاست گذاری، بهره برداران محلی با سازمان اجرایی و نهادهای سیاست گذاری با سازمان اجرایی به ترتیب 33/33، 66/67 و 80 درصد بوده است. این در حالی است که این اختلاف نظرها بر اساس الگوریتم های امتیازدهی Borda و چانه زنی Fallback به ترتیب 53/33، 66/67 و 93/33 درصد است. در هر سه الگوریتم میزان اختلاف نظرها بین دو گروه بهره بردار محلی و نهاد سیاست گذاری کم تر بوده است و به نوعی نظرات آن ها نزدیک به هم بوده و با بخش سازمان اجرایی اختلافات بالایی داشتند. هم چنین، بین اجماع نظر نهایی و نظرات بین بخشی و بین نهادی، اولویت بندی متفاوت تری از نظر پتانسیل تولید سیلاب مشاهده شد. به طور کلی می توان گفت که بهره مندی از نظرات ذی نفعان و گروداران درگیر در آبخیز برای تصمیم گیری و تصمیم سازی بهینه و کارآمد و نیل به اهداف توسعه پایدار و مدیریت جامع آبخیز ضروری است. پیش نهاد می شود که در پژوهش های آتی، برای تصمیم گیری بهینه در سامانه آبخیز، مسایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، زیرساختی و فناوری، محیط زیستی و قانونی آبخیز جزیی سازی شده و با نظرات گروداران اصلی ترکیب شود.