حقوق قضایی شهروندی در حوزه دادرسی، ‏اقرار و شهادت از منظر فقه و حقوق

مفهوم متعالی انسان بما هو انسان و رعایت حقوق مشروعه و منصوصه در مورد آن گستره بی‏پایانی دارد که قطع یقین پرداختن به آن در جوامع مختلف و بنیادهای حقوقی و مکاتب انسانی بی‏پایان و زوال ناپذیر است،‏ از اینرو حقوق شهروندی،‏ به عنوان واژه‏ای جدید که در سال‏های اخیر از ادبیات غرب وارد ایران شده، ‏دارای انواع مختلفی است و از جمله آنها حقوق قضایی شهروندی می‏باشد که در سه حوزه دادرسی،‏ شهادت و اقرار،‏ بیانگر حقوق متهم، ‏شاکی و شهود بوده و طبق این حقوق،‏ قضات،‏ ضابطین دادگستری و دیگر مجریان عدالت در دستگاه قضایی ملزم به رعایت حقوق این گروه از افراد هستند. بررسی آیات قرآن و روایات نقل شده از ایمه معصومین (ع) نشان می‏دهد که دین اسلام به نحوی جامع، بیانگر حقوق قضایی شهروندی است و با قرار دادن مسیولیت خطیر قضاوت بر عهده قضاتی شایسته و عادل و با بیان دستورات و تعالیم خاص در این خصوص از مهمترین منابع حقوق قضایی شهروندی در حقوق موضوعه می‏باشد. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که قانون اساسی ایران حقوق شهروندی را تحت عنوان حقوق ملت در خود جای داده و اصل هایی از آن که حقوق قضایی را بیان نموده، دارای ضمانت اجرایی در قانون مجازات اسلامی می‏باشند. همچنین دیگر قوانین از جمله قانون آیین دادرسی کیفری و ماده واحده قانون احترام به آزادی‏های مشروع و حفظ حقوق شهروندی نیز نمایانگر توجه ویژه قانونگذار به حقوق قضایی شهروندی است، هر چند در این قوانین نواقصی به چشم می‏خورد.