روندیابی ضریب تشت تبخیر و پیش نگری مقدار تبخیر از تشت تحت سناریوهای واداشت تابشی در چند ایستگاه منتخب ایران

تبخیر از تشت یکی از مولفه های مهم در مدیریت منابع آب و برآوردهای نیاز آبی گیاهان می باشد. این مطالعه با دو هدف بررسی روند تغییرات زمانی ضریب تشت (Epan/ETo) در دوره پایه (2018-1993)با استفاده از آزمون های ناپارامتری و ارایه چشم انداز تغییرات آتی مقادیر تبخیر از تشت حاصل از مدل PenPan با استفاده از برونداد مدل اقلیمی CNRM-C5 تحت سناریوهای تغییر اقلیم RCP4.5 و RCP8.5 انجام شد. در بخش نخست، روند ماهانه مقادیر ضریب تشت با دو آزمون من کندال و تخمین گر شیب سن در دوره گرم سال (بهار و تابستان) بررسی شد. نتایج آزمون من-کندال در دوره پایه نشان دهنده روند کاهشی تبخیر از تشت در ایستگاه های اهواز، مشهد، بوشهر و روند افزایشی در ایستگاه کرمان است که در این میان، بالاترین شیب کاهشی بر اساس روش شیب تخمین گر سن مربوط به ایستگاه بوشهر می باشد. در بخش دوم جهت پیش نگری کمی مقادیر تبخیر از تشت  مدل تجربی  PenPan با استفاده از برونداد مدل اقلیمی درسه دوره آینده 2049-2020، 2079-2050 و 2100-2080 استفاده شد. نتایج مویدافزایشی در تبخیر از تشت در ایستگاه کرمان و کاهش در ایستگاه های اهواز، بوشهر و مشهد می باشد. انتظار می رود متوسط تغییرات تبخیر از تشت برای دوره آینده نزدیک، میانی و دور نسبت به دوره پایه به ترتیب 7/4 درصد برابر با 4/53 میلی متر، 2/6 درصد برابر با 82 میلی متر و 8/8 درصد برابر با 112 میلی متر، کاهش یابد. نتایج آزمون من-کندال در دوره پایه نشان داد، ایستگاه های مورد مطالعه به جز ایستگاه یزد روند کاهشی معناداری را در ضریب تشت تبخیر تجربه کرده اند. در این میان، ایستگاه یزد کمترین ضریب معنا داری (در سطح 99%) را دارد که مقدار آن برابر با 9/1- میلی متر می باشد.علیرغم افزایش پیش نگری شده در دمای ایستگاه های مشهد، بوشهر و اهواز، چشم انداز تبخیر از تشت کاهشی است، که این پدیده تناقض تبخیر، می تواند مطابق تحقیقات پیشین، بر اساس کاهش تابش ورودی توجیه شود.