ارزیابی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های خارشتر در سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی با استفاده از نشانگرهای ISSR و SCoT

خارشتر یکی از گونه های گیاهی سازگار با مناطق خشک و نیمه خشک است که از لحاظ تولید علوفه، حفاظت خاک و دارویی اهمیت دارد. این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی اکوتیپ های خارشتر، تعیین شباهت و تفاوت بین اکوتیپ ها و مشخص نمودن ساختار ژنتیکی اکوتیپ های مختلف خارشتر با استفاده از نشانگرهای ISSR و SCoT صورت گرفت.
22 اکوتیپ خارشتر از نواحی مختلف سه استان خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مورد مطالعه قرار گرفت. استخراج DNA به روش CTAB صورت گرفت. از 12 آغازگر ISSR و 18 آغازگر SCoT در تجزیه های مولکولی استفاده شد.
در کل درصد چندشکلی در دو نشانگر به ترتیب 42/99 و 42/95 درصد بود. بیشترین تعداد باند در نشانگر ISSR متعلق به آغازگرهای IS5، IS8 و IS10 و در نشانگر SCoT متعلق به آغازگرهای S2، S4 ، S6، S7 و S10 و کمترین تعداد باند تکثیر شده در نشانگر ISSR متعلق به آغازگرهای IS1، IS2، IS3 و IS6 و در نشانگر SCoT متعلق به آغازگر S1 بود. در نشانگر ISSR بیشترین میزان PIC محتوای اطلاعات چندشکلی مربوط به آغازگر IS6 (44/0) و کمترین میزان مربوط به آغازگر IS4 (09/0) و در نشانگر SCoT بیشترین میزان مربوط به آغازگر S12 (44/0) و کمترین میزان مربوط به آغازگر S1 (04/0) بود. در نشانگر ISSR بیشترین شاخص تنوع ژنتیکی نی و شاخص اطلاعاتی شانون مربوط به آغازگر IS6 و کمترین آن مربوط به آغازگر IS2 و IS10 و در نشانگر SCoT بیشترین مقدار مربوط به آغازگر S14 و کمترین مقدار مربوط به آغازگر S1 بود. در نشانگرهای ISSR و SCoT تجزیه خوشه ای اکوتیپ ها را در 3 و 6 گروه دسته بندی نمود. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 9 و 14 درصد از تغییرات مربوط به بین گروه ها و 91 و 86 درصد به درون گروه ها به ترتیب در نشانگر ISSR و SCoT بود.
این مطالعه نشان داد که نشانگرهای ISSR و SCoT نشانگرهای قابل اعتمادی در شناسایی سطوح بالایی از چندشکلی و برای بررسی تنوع ژنتیکی خارشتر نشانگرهای مناسبی بودند. آغازگر IS6 و آغازگرهای S12 و S14 به عنوان بهترین آغازگرها در این مطالعه شناخته شدند و پیشنهاد می شود در مطالعات آتی مد نظر قرار گیرند. به طور کل نتایج نشان داد که تنوع درون جمعیت ها بیشتر از تنوع بین جمعیت ها بوده که دلالت بر عدم تبعیت تنوع جغرافیایی از تنوع زنتیکی در گیاه خارشتر می باشد.