پژوهشی درباره آیین لقمه گیر؛ نمونه ای از ور ایرانی در فرهنگ قوم بختیاری

یکی از مبانی شناخت بن‏مایه‏های اساطیری و چگونگی حفظ و ترویج آن‏ها، انجام مطالعات علمی در حوزه فرهنگ و ادب عامه است. سوگند خوردن در نمودهای مختلف ازجمله آیین‏ هایی است که از دیرباز تاکنون در فرهنگ و ادب عامه به طریق گوناگون نمود یافته است. در این پژوهش به تحلیل آیین لقمه ‏گیر؛ نمونه‏ ای از آیین سوگند خوردن (ور) در فرهنگ قوم بختیاری می‏ پردازیم که می ‏تواند در ایران باستان ریشه داشته باشد. آخرین راهکار برای تشخیص درستکار از نادرستکار و اثبات درستی کلام، نشان دهنده اهمیت آزمون لقمه ‏گیر نزد مردم بختیاری است. در پژوهش حاضر نخست داستان مربوط به آیین لقمه ‏گیر در قوم بختیاری را ذکر و سپس نمودهای اساطیری آن را تحلیل می کنیم. در این پژوهش، روش جمع ‏آوری داده ‏ها، بر پایه مطالعات کتابخانه ‏ای میدانی و روش تحلیل آن ها، به صورت محتوای کیفی انجام شده است. پس از بررسی منابع گوناگون و تحلیل نمود‏های ادبی و اساطیری آزمون لقمه‏ گیر در قوم بختیاری می‏ توان گفت که این آیین، بازمانده آیین خوردن آب گوگرد در ایران باستان است که با حفظ عناصر اساطیری نزد این قوم، آخرین راهکار برای اثبات درستی کلام و تشخیص حق از باطل است. همچنین برخی از عناصر این آزمون مانند وجود آتش، پوشیدن لباس سفید قبل از آزمون و عطرافشانی یادآور داستان سیاوش در شاهنامه فردوسی است.