تحلیل اعمال دکترین مسئولیت مافوق غیرنظامی بر مبنای رویه قضایی بین‏ المللی

در محاکمات دادگاه کیفری بین‏المللی برای رواندا، بسیاری از شخصیت‏های غیرنظامی صاحب قدرت که نقش مهمی در قتل عام مردم رواندا در سال 1994 داشتند، محاکمه شدند، بدون اینکه در اساسنامه دادگاه، مسیولیت مافوق غیرنظامی پیش‏بینی شده باشد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی بررسی این مسیله است که محاکم کیفری بین‏المللی در وضعیتی که اساسنامه آن، حکمی در خصوص مافوق غیرنظامی نداشت، در خصوص چالش اعمال دکترین مسیولیت فرمانده در خصوص غیرنظامیان چه رویکردی اتخاذ کرده‏اند و این رویکرد چه تاثیری بر روند تصویب اساسنامه رم داشته است. یافته‏های نوشتار حاضر نشان می‏دهد که به‏طور کلی محاکم کیفری بین‏المللی پذیرفته‏اند که دکترین مسیولیت فرمانده می‏تواند بر مرتکب غیرنظامی اعمال شود و در این مسیر، استدلال‏های قضایی در محاکم یوگسلاوی سابق و رواندا، الگویی مبنایی برای محتوای ماده 28 اساسنامه دیوان کیفری بین‏المللی شده است.