بررسی رابطه سرعت و مدت زمان پر شدن دانه ژنوتیپ‎های کلزا (Brassica napus L.) در سه لایه بالایی، میانی و تحتانی بوته تحت تاثیر تاریخ‎های کاشت پاییزه و زمستانه

خصوصیات رشدی، مراحل فنولوژیک و اجزای عملکرد گیاهان تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می‎گیرند و می‎توانند عملکرد دانه را متاثر سازند. در تحقیق حاضر، سرعت و مدت زمان پر شدن در سه لایه بالا، وسط و پایین بوته، تعداد و عملکرد دانه پنج ژنوتیپ کلزا (RGS003، Dalgan، Zabol10، Hyola401 و Hyola4815) در شش تاریخ کاشت پاییزه (15 مهر، 25 مهر و 10 آبان) و زمستانه (20 بهمن، 30 بهمن و 10 اسفند) مورد ارزیابی قرار گرفت. دو آزمایش جداگانه در پاییز و زمستان به صورت کرت‎های خرد شده و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال 1395-1394 اجرا شد. در هر آزمایش، تاریخ‎های کاشت به‎عنوان عامل اصلی و ژنوتیپ‎های کلزا به‎عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که با تاخیر در کاشت، عملکرد دانه، وزن تک دانه، طول پر شدن دانه و تعداد دانه در بوته به خصوص در تاریخ‎های کشت زمستانه کاهش یافت. تعداد دانه در بوته جزء موثرتری در تشکیل عملکرد نهایی نسبت به وزن تک دانه، سرعت پر شدن دانه و طول پر شدن دانه بود و ژنوتیپ Dalgan با وجود این که وزن تک دانه، سرعت پر شدن دانه و طول پر شدن دانه متوسطی داشت، به واسطه برتری در تعداد دانه در بوته، بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. همچنین ژنوتیپ‎های کلزا در تاریخ‎های کاشت 15 مهر و 20 بهمن در فصل پاییز و زمستان، بیشترین مقدار عملکرد دانه را تولید کردند.