مشروعیت درمانگری به غیر حلال با تاکید بر قاعده «المشقه تجلب التیسیر»

مساله درمانگری به غیر حلال، از جمله مباحث مهم پزشکی در جوامع اسلامی است که لازم است از لحاظ فقهی مورد بررسی قرار گیرد. ممنوعیت استفاده از محرمات و رعایت ضوابط شرعی گاهی بیمار را با عسر ومشقت در درمان مواجه می سازد. بر این اساس این سوال مطرح می گردد که چگونه با استناد به قاعده «المشقه تجلب التیسیر» می توان مشروعیت درمانگری به غیر حلال را توجیه نموده و در چه صورتی زمینه ساز جواز درمانگری می گردد؟ ضمن نقد و بررسی ادله مخالفین درمانگری به غیر حلال، مشروعیت درمانگری در دو مرحله مشقت بیمار در دسترسی و استعمال حلال مورد بررسی قرار گرفت. وجود موانعی مانند تحریم ها، احتکار دارو و عرضه آن به قیمت گزاف، عدم پزشک همجنس و یا هزینه های گزاف ویزیت پزشک همجنس موجب مشقت بیمار در درمانگری به حلال می گردد. همچنین گاهی ممکن است نوع درمانگری به حلال به دلایلی بیمار را با عسر و مشقت در درمان مواجه کند. در این مقاله ضمن پذیرش اصل اولیه درمانگری به حلال و ممنوعیت حرام درمانی برای بیمارانی که حلال به راحتی در دسترس آنان وجود دارد، با استناد به آیات، روایات و ادله عقلی به بررسی عوامل موجد مشقت بیمار و راهکارهای برون رفت از ضررهای ناشی از آن پرداخته شده است.

روش اندیشه ورزی این پژوهش، توصیفی تحلیلی و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای و با استفاده از کتب فقهی شیعه و اهل سنت انجام گرفته است.

ملاحظات اخلاقی: 

در تمامی مراحل نگارش، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.

ترس از استعمال، عدم وجود مباح و تعذر در دسترسی به مباحات، از جمله مصادیق عسر و حرج در درمان به شمار می آید.

ترس از مرگ، نقص عضو، تشدید و سرایت بیماری، از جمله ضررهایی است که رفع این گونه ضررها، موجب جایگزین شدن راهکارهایی در درمان می گردد که علیرغم حرمت اولیه، با استناد به قاعده «المشقه تجلب التیسیر» حرمت آن نفی می گردد.