قیمت گذاری آب کشاورزی در شرایط عدم حتمیت (مطالعه موردی: دشت رفسنجان- انار)

کمبود منابع آب و خشکسالی اصلی ترین محدودیت برای تولید محصول در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است و با توجه به برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، کیفیت آب کشاورزی رو به کاهش است. یکی از مهمترین سیاستهای تاثیرگذار در برنامه ریزی منابع آب و مدیریت تقاضای آب در بخش کشاورزی، قیمت گذاری آب است. در این راستا هدف پژوهش حاضر، تعیین ارزش اقتصادی آب کشاورزی برای کیفیت های مختلف آن در شرایط عدم حتمیت، در شهرستان های رفسنجان و انار می باشد. با استفاده از برنامه ریزی ریاضی بازه ای، بازه قیمت سایه ای برای آب های با کیفیت های متفاوت، بدست آمد و برای بررسی اثربخشی قیمت گذاری، تابع تقاضای معیاری آب و جهت استفاده کارآمدتر از آن، کشش قیمتی تقاضا برآورد شد. یافته ها نشان می دهد قیمت سایه ای آب در گروه های مختلف متفاوت است و آب های شیرین، با شوری متوسط و با شوری بالا به ترتیب دارای بیشترین ارزش اقتصادی می باشند. مقایسه بازده برنامه در دو حالت فعلی و تعادلی نشان می دهد، علی رغم اینکه مقدار مصرف آب 50 درصد کاهش پیدا کرده است اما بازده فعالیت تنها 44/13 درصد کاهش یافته است و این نشان می دهد که می توان با تخصیص مجدد آب در باغات پسته با حداقل کاهش در بازده فعالیت، مقدار مصرف آب را کاهش داد. این کار با حذف باغات با عملکرد و بازدهی پایین و حفظ باغات پسته با عملکرد بالاتر امکان پذیر است که هم باعث کاهش مصرف و استحصال آب و هم متضمن منافع اقتصادی بالا برای کشاورزان می شود.