عوامل و شاخص های اپیدمیولوژیک مرتبط با گزش ها و نیش زدگی های زهرآگین در مناطق پر خطر جنوب ایران

مسمومیت ناشی از گزش و نیش زدگی جانوران سمی یکی از عوامل مهم آسیب و مرگ در مناطق جنوبی ایران است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عوامل و شاخص های اپیدمیولوژیک مرتبط با گزش و نیش زدگی های زهرآگین در مناطق پرخطر شهرستان بشاگرد طراحی و اجرا شد.

این مطالعه مقطعی تحلیلی در سال 1399 در بایگانی پزشکی بیمارستان بقیه الله الاعظم شهر بشاگرد انجام شد. براساس چک لیست تهیه شده متغیر های جمعیت شناختی، داده های مربوط به گزش و نیش زدگی و اقدامات درمانی اجرا شده جمع آوری شدند. جهت آنالیز توصیفی، فراوانی مطلق و نسبی، میانگین و انحراف معیار محاسبه شد. جهت بررسی ارتباط بین متغیرها از آزمون کای اسکویر در سطح معناداری α=0/05 استفاده شد.

در مجموع، تعداد 201 مورد گزش و نیش زدگی ناشی از جانوران زهرآگین ثبت شد. نسبت جنسی مصدومین 63 درصد زن و 37 درصد مرد بود. از نظر شغلی بیشترین مصدومیت در بین خانم های خانه دار اتفاق افتاده است (33/5 درصد). نتایج آزمون x2 بیانگر وجود اختلاف معنی دار بین توزیع مدت زمان بستری در قربانیان مورد مطالعه بر حسب گروه سنی بود (P<0/001, Degree of freedom (df)=6, X2=201). همچنین بین توزیع مدت زمان بستری در قربانیان مورد مطالعه و نوع گزش و نیش زدگی، اختلاف معنی دار بود (P<0/001, Degree of freedom (df)=4, X2=22/4).

نتایج نشان می دهد افراد بی سواد، زنان و گروه سنی زیر 10 سال بیشتر در معرض خطر هستند. با استفاده از این نتایج می توان با اجرای برنامه های آموزشی مناسب درزمینه محافظت فردی، مداخلات موثری را در جهت کاهش موارد مصدومیت ناشی از جانوران زهرآگین انجام داد.