مدل سازی معادلات ساختاری میزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهای غیرمنطقی، تنظیم هیجانی و همجوشی شناختی

نقش متغیرهای شناختی و هیجانی و پیچیدگی اعمال اثر این متغیرها در بافت مصرف مواد و به ویژه ولع مصرف اهمیت دارد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مدل سازی معادلات ساختاری میزان ولع مصرف مواد مخدر در معتادان تحت درمان نگهدارنده با متادون براساس باورهای غیرمنطقی، تنظیم هیجانی و همجوشی شناختی بود.

پژوهش حاضر از نوع همبستگی و براساس معادلات ساختاری بود. جامعه مطالعه شده را افراد مبتلا به اعتیاد تحت درمان نگهدارنده با متادون در مراکز درمان سرپایی زیر نظر بهزیستی منطقه چهارده شهر تهران تشکیل دادند که در بازه زمانی اجرای پژوهش به این مراکز مراجعه کردند. برای نمونه گیری در ابتدا هفت مرکز به شکل تصادفی در نظر گرفته شد. سپس از هر مرکز 25 نفر از افراد دارای ملاک های ورود به پژوهش، به شکل هدفمند انتخاب شدند. متناسب با تعداد پارامترها، حجم نمونه نه برابر تعداد پارامتر (31 پارامتر) یعنی معادل 279 نفر برآورد شد؛ اما 21 پرسش نامه به علت ناکامل بودن کنار گذاشته شد و درمجموع 258 نفر مطالعه شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش نامه وسوسه موادمخدر (صالحی فدردی و برعرفان، 1388)، پرسش نامه تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، 2001)، پرسش نامه باورهای غیرمنطقی (جونز، 1968) و پرسش نامه همجوشی شناختی (گیلاندرز و همکاران، 2014) بود. داده ها با نرم افزارهای SPSS نسخه 24 و AMOS نسخه 24 در سطح معناداری 0٫05 با روش مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه وتحلیل شدند.

یافته ها، برازش مدل مفهومی را با داده های گردآوری شده نشان داد (1٫93=X2/df و 0٫932=CFI و 0٫902=GFI و 0٫869=AGFI و 0٫060=RMSEA). اثر غیرمستقیم راهبردهای غیرانطباقی (0٫001=p، 0٫136=β) و راهبردهای انطباقی بر ولع مصرف (0٫014=p، 0٫070-=β) معنادار بود. اثر غیرمستقیم باورهای غیرمنطقی بر ولع مصرف معنادار به دست آمد (0٫001=p، 0٫120=β).

براساس یافته های پژوهش حاضر نتیجه گرفته می شود، باورهای غیرمنطقی و راهبردهای تنظیم هیجان ازطریق همجوشی شناختی، ولع افراد تحت درمان نگهدارنده با متادون را تحت تاثیر قرار می دهند.