بررسی کارکردهای قواعد کلامی

اعتقادات هر فردی شخصیت درونی و حقیقت وجودی او را می سازد و در تامین سعادت دنیوی و اخروی او، در بعد فردی و اجتماعی، نقش اساسی ایفا می کند. در هندسه معارف اسلامی، علم کلام عهده دار معارف اعتقادی است. توسعه و تعمیق در علم کلام زمینه را برای افزایش معرفت اعتقادی افراد جامعه فراهم می کند. علم کلام علمی قاعده محور است؛ لذا گام اول و بنیادین در توسعه و تعمیق این علم، پژوهش در قواعد آن است. باز پژوهی قاعده های کلامی موجود و همچنین استنباط و استخراج قواعد کلامی جدید، حرکتی موثر در این خصوص است که اخیرا توسط برخی از پژوهشگران آغاز شده است؛ اما صرف در اختیار داشتن قواعد کلامی برای رشد و توسعه علم کلام کفایت نمی کند و باید نحوه به کار بستن این قواعد را نیز شناخت. پژوهش در انواع کارکردهای قواعد کلامی، این شناخت را تامین می کند. جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی به این امر پرداخته است. نتیجه پژوهش آن شده است که قواعد کلامی در زمینه استنباط معارف اعتقادی، دارای دو کارکرد تطبیقی و توسیطی است و در زمینه حل تعارض گزاره های استنباط شده، دارای چهار نوع کارکرد تبیین، تاویل، ترجیح و تقیید است.