قومیت در ایران؛ فروکاست «هویت قومی» به "هویت طایفه ای

در مقاله حاضر، به فروکاست هویت قومی یا ایلی به هویت طایفه ای یا طایفه گرایی می پردازیم. فرایند طایفه ای شدن هویت های ایلی، دلالت دارد بر میل هویتهای کلان ملی، قومی و دینی به ذره ای شدن آنها. نویسندگان مقاله حاضر، ابتدا به مباحثی در خصوص هویت پرداختند، سپس دو رویکرد واگرایی و همگرایی قومی را با تاکید بر ایل بختیاری مورد بررسی قرار می دهند. رویداد همگرایی ایلی زمانی به وقوع می پیوندد که یک محرک بیرونی در تقابل با هویت تمام عیار ایلی سربرآورد، که در این شرایط، رویه وحدت ایلی علیه این محرک خارجی شکل می گیرد. از سوی دیگر، وضعیت واگرایی هنگامی به وقوع می پیوندد که در اثر رقابتهای سیاسی اجتماعی، منازعات درون ایلی شکل می گیرد. در اینصورت، کارگزاران قدرتمند طایفه ای، با بازخوانی منابع فرهنگی و هویتی بومی و باز ظهور عناصر و نمادهای کهن، با برگزاری کارناوال ها و مناسک مختلف، تاریخ نگاری، نسب نامه نویسی و شجره نامه نویسی اقدام به احراز هویت جدید نموده و رقابتهای سیاسی را در مجرای این منازعات و یا کنش گری ها صورتبندی می نمایند. مقاله حاضر درصدد بیان این فرضیه می باشد که در نتیجه رقابتهای سیاسی، هویتهای قومی دچار واگرایی شدند و میل به طایفه گرایی در میان هویتهای کلان ایلی در حال قوام یافتن است. چارچوب نظری مقاله حاضر مبتنی بر جامعه شناسی معرفت می باشد و نتیجه گیری راهبردی مقاله مبتنی است بر ارایه راهبردهایی برای پیشگیری از شکاف هویتی در اقوام ایرانی.