سنگ شناسی، زمین شیمی و سنگ زایی واحدهای آذرین منطقه کوه رخنه: با نگرشی بر روند کانه زایی آن (جنوب غرب بیرجند، استان خراسان جنوبی)

منطقه کوه رخنه در جنوب غرب معدن قلعه زری در شهرستان بیرجند و در بخش مرکزی پهنه ساختاری لوت واقع است. زمین شناسی منطقه شامل تناوب سنگ های آتشفشانی با ترکیب داسیت تا آندزیت است و واحدهای نیمه عمیق شامل گرانودیوریت پورفیری، تونالیت پورفیری، پیروکسن دیوریت پورفیری، دیوریت پورفیری و کوارتز دیوریت پورفیری هستند که در آنها نفوذ نموده اند. پهنه های دگرسانی رخنمون یافته در منطقه مورد بررسی شامل پروپیلیتی-کلریتی، سرسیتی، آرژیلیک، سیلیسی و کربناتی شدن هستند که دگرسانی های سیلیسی و آرژیلیک ارتباط نزدکی با روند کانی سازی دارند. کانی سازی در قالب سه رگه اصلی (A، B وC) با روند جنوب شرق-شمال غرب درون پهنه های گسلی در واحدهای آندزیتی و دیوریتی رخ داده است. کانه های اولیه شامل پیریت، کالکوپیریت و کانه های ثانویه بورنیت، کالکوسیت، کوولیت و مالاکیت هستند. کانی سازی درون این رگه ها نیز به صورت رگه-رگچه ای، توده ای، جانشینی و برشی ایجاد شده است. ترکیب شیمیایی این توده های نیمه عمیق نوع I بیشتر بین متاآلومین تا کمی پرآلومین متغیر بوده و ماهیت آهکی قلیایی است. همچنین ناهنجاری منفی Eu و نسبت کمتر از یک Eu/Eu* (96/0-54/0) نشانگر حضور کانی پلازیوکلاز در خاستگاه ماگماست. مقادیر پایین عنصرهای Nb وTi  در این واحدها بیانگرتشکیل آنها در جایگاه زمین ساختی وابسته به پهنه فرورانش در کرانه فعال قاره ای است. بر اساس داده های زمین شیمیایی به دست آمده از تجزیه عنصرهای جزیی و خاکی نادر، ماگمای سازنده این واحدهای نیمه عمیق از ذوب بخشی حدود 1 تا 5 درصد گارنت اسپینل لرزولیت در گوشته غنی شده و در عمق حدود 65 تا 67 کیلومتر تشکیل شده است.