فراسنجه های زیستی، ریخت شناختی و بوم شناختی کفشدوزکHarmonia axyridis (Col.: Coccinellidae)؛ تاثیر چندشکلی رنگی، محل نمونه برداری و نسل حشره

پراکنش کفشدوزک Harmonia axyridis  به عنوان یک حشره شکارگر اما مهاجم تازه وارد به ایران در نوار شمالی کشور بررسی شد. برخی ویژگی های زیستی و ریخت شناسی آن مانند الگوهای رنگی، نسبت جنسی و طول بدن حشره بالغ در نمونه های چهار منطقه جغرافیایی شمال و شمال شرق ایران و همچنین، دو نسل از شهرستان رشت مطالعه شد، تا تاثیر محل نمونه برداری و نسل حشره ارزیابی شود. توان تولیدمثلی ماده های دو رنگ اصلی این حشره؛ ملانیک و غیرملانیک، در نسل زمستانگذران و تابستانه نیز بررسی شد. از استان های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی نمونه برداری با موفقیت انجام شد. نسبت افراد ملانیک در کل نمونه های جمع آوری شده از گردنه حیران، شفت، بجنورد، رشت (جمعیت زمستانگذران) و رشت (جمعیت بهاره) به ترتیب 51/11، 64/12، 57/10، 17/12 و 63/11 درصد بود. همچنین، نسبت جنسی در جمعیت های مزبور 38 تا 44 درصد و فاقد تفاوت معنی دار بود. میانگین طول بدن حشره بالغ در جمعیت بجنورد (029/± 57/6 میلی متر) از چهار جمعیت دیگر بیشتر بود. از نظر میزان تخمگذاری تفاوتی بین الگوهای رنگی ملانیک و غیرملانیک در نسل زمستانگذران و تابستانه مشاهده نشد، اما ماده های زمستانگذران در مقایسه با ماده های تابستانه باروری بالاتری داشتند. در این پژوهش، پیشرفت پراکنش این کفشدوزک در برخی استان های نوار شمالی کشور، نسبت به محل اولین گزارش آن، تایید شد. همچنین، مشخص شد محل نمونه برداری و نسل حشره در زیستگاه های جدید، تاثیری بر نسبت الگوهای رنگی ندارد و میزان زادآوری نمی تواند یکی از عوامل تنظیم کننده نسبت افراد هر الگوی رنگی در نسل بعد باشد.